XIN CHO TRÁI TIM CON GẶP ĐƯỢC TRÁI TIM CHÚA
Lm.
GB. Nguyễn Ngọc Thế SJ.
Mời bạn
cùng tôi chiêm ngắm dung mạo hiền lành của Chúa Giêsu và Thánh Tâm yêu dấu của
Ngài qua bức linh ảnh Trái Tim Chúa Giêsu do họa sĩ người Ý – Pompeo Girolamo
Batoni vẽ vào năm 1765. Bức ảnh được bề trên Dòng Tên ở Roma thời đó đặt vẽ cho
nhà thờ Il Gesù và hiện vẫn được tôn kính trong nhà thờ này.
Bạn
thấy bức tranh này lần đầu tiên hay bạn đã từng thấy bức tranh này khi
còn ở tuổi thiếu nhi và thiếu niên?
Phần
tôi, khi còn là một cậu bé trong xứ đạo, tôi đã nhìn thấy bức tranh này được in
trong tấm hình nhỏ và chúng tôi những đứa bé học lớp giáo lý rước lễ lần đầu
say mê và mong sao mình có được tấm hình đó. Bạn biết không, vì say mê ảnh
thánh nên những đứa con nít như chúng tôi thi nhau gom góp ảnh Chúa, ảnh Đức Mẹ,
ảnh các vị Thánh và rồi đưa đến nhà thờ khoe nhau. Đặc biệt đứa nào có được bức
ảnh Trái Tim Chúa Giêsu này, thì thật là vinh dự, dù rằng chúng tôi chẳng biết
nguồn gốc và ý nghĩa sâu xa. Chỉ thấy Chúa đẹp là thích rồi. Vì thế, ai cũng
thèm cũng khát được có bức hình này.
Khi
ngắm nhìn bức tranh này, bạn nghĩ đến việc đạo đức nào?
Chắc
chắn câu câu trả lời của bạn sẽ là: Kính trọng thể Thánh Tâm Chúa Giêsu, đặc biệt
vào tháng sáu là tháng Giáo Hội dành riêng kính Thánh Tâm Chúa. Hơn nữa, vào
các ngày thứ sáu đầu tháng các tín hữu cũng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu.
Việc đạo
đức kính Thánh Tâm Chúa Giêsu liên hệ chặt chẽ với đời sống Đức Tin của người
tín hữu vào Chúa Giêsu, cũng như với các nhà thần bí hướng về Chúa Giêsu cách đặc
biệt.
Không
dễ dàng để xác định nguồn gốc của việc kính Thánh Tâm Chúa, vì nguồn gốc thiêng
liêng của việc đạo đức này bắt nguồn từ Cựu Ước đến Tân Ước và đến các Giáo Phụ.
Sau đó các thánh nhân và các nhà thần bí nam nữ trong thời trung cổ và đặc biệt
vào thế kỷ 17 đã cổ võ việc đạo đức kính Thánh Tâm Chúa Giêsu, đặc biệt
thánh Jean Eudes, thánh Margarita Maria Alacoque và thánh Claude La
Colombiere. Các ngài được gọi là “các thánh của Thánh Tâm”.
Vào
năm 1956 thánh Giáo Hoàng Piô XII đã công bố thông điệp “Haurietis aquas in
gaudio – Sẽ mừng vui múc nước” về việc cổ võ lòng sùng kính Thánh Tâm Chúa.
Trong thông điệp có viết: “Lòng sùng kính Rất Thánh Trái Tim Chúa Giêsu
quan trọng đến nỗi khi được thực hành đúng đắn có thể được coi như sự tuyên
xưng đức tin Kitô giáo cách hoàn hảo. Nó không phải chỉ là một hình thức đạo đức
bình thường mà ai nấy tùy ý thực hiện như thể không có hiệu quả gì hay bỏ qua một
bên như là thua kém các việc đạo đức khác”.
Đức
Thánh Cha Piô XII nhấn mạnh thêm: “Ý nghĩa thâm sâu của việc tôn sùng
Thánh Tâm Chúa Giêsu là lấy tình yêu đáp trả tình yêu!”.
Trở về
lại bức tranh, chúng ta cùng khám phá những điều thú vị.
Bức
tranh về Thánh Tâm của họa sĩ Pompeo Girolamo Batoni có điều gì thú vị?
Pompeo
Girolamo Batoni (1708 – 1787) sinh ra ở Lucca (Toscana). Cha ông là một thợ kim
hoàn. Chàng trai Batoni bước vào nghề truyền thống của gia đình. Tuy nhiên, năm
19 tuổi, anh rời xưởng của cha mình và đến Roma để học hội họa. Ở đó, ông đã trở
thành một trong những họa sĩ ở Roma nổi tiếng nhất và giỏi nhất trong thời đại
của mình. Đặc biệt với tư cách là một họa sĩ vẽ chân dung, ông được đánh giá
cao và được nhiều người săn đón.
Năm
1760, Pompeo Batoni được bề trên Dòng Tên Roma trao trách nhiệm vẽ một bức ảnh
Thánh Tâm Chúa Giêsu cho nhà thờ Il Gesu của Dòng Tên.
Họa sĩ
lập tức bắt tay vào việc. Nhưng ông vẫn cảm thấy khó khăn, mặc dù bản thân ông
là một người có niềm tin tưởng mạnh mẽ và rất ngưỡng mộ trái tim Chúa Giêsu.
Ông
thiếu ý tưởng để vẽ. Ông phải diễn tả tình yêu vô biên của trái tim Chúa Giêsu
trong bức tranh như thế nào?
Với những
vấn nạn đó, Pompeo Batoni lui về cầu nguyện và tĩnh tâm. Nhưng không có ý tưởng
thỏa mãn nào đến với ông. Nỗi khổ nội tâm lớn hơn nữa.
Rồi một
ngày nọ, sau khi tham dự thánh lễ sớm, và trong thánh lễ đó ông ý thức thưa
chuyện với Chúa về sự khó khăn khúc mắc của ông trong việc vẽ bức tranh Thánh
Tâm, và ông xin Chúa soi sáng giúp đỡ ông.
Trên
đường từ nhà thờ về nhà, ông gặp một người hành khất xin ông bố thí chút tiền.
Danh họa Batoni do dự, vì ông chỉ mang theo một đồng xu để đủ mua đồ ăn cho bữa
điểm tâm. Nhưng sau vài khoảnh khắc do dự, ông đưa đồng xu đó cho người ăn xin,
chính lúc này lời cầu nguyện thầm lặng của họa sĩ đã được đáp lại.
Danh họa
đưa tay bố thí đồng xu, người ăn xin liền đặt tay trái lên trái tim của mình và
đồng thời khiêm tốn đưa tay phải ra để nhận đồng xu.
Khi
Batoni nhìn thấy thái độ này, ông nhận được ngay một ý tưởng giúp ông tháo cởi
khó khăn ông đang có để vẽ bức tranh Thánh Tâm Chúa, nghĩa là ngay lúc đó ông
nghĩ đến Chúa Giêsu, Ngài cũng chìa tay ra về phía con người chúng ta, để xin
chúng ta chính tình yêu của chúng ta dành cho Chúa. Đó là sự đáp trả tình yêu của
chúng ta đối với tình yêu cứu độ cao cả của Chúa dành cho chúng ta, như sách
Châm Ngôn có viết: “Hỡi con, hãy cho Cha trái tim của con” (Cn 23,26).
Trải
nghiệm bất ngờ trên đã đưa lại cho Batoni nguồn cảm hứng quan trọng để bắt tay
vào vẽ bức tranh. Ông vội vã về nhà và cầm cọ lên vẽ bức tranh ngay lập tức và
chỉ trong một thời gian ngắn đã vẽ xong bức tranh và bề trên Dòng Tên ở Roma rất
hài lòng về linh ảnh Thánh Tâm Chúa Giêsu do danh họa vẽ.
Thật
thú vị câu chuyện của họa sĩ với linh ảnh Thánh Tâm.
Giờ
đây bạn cùng chiêm ngắm linh ảnh, bạn nhận ra những nét đặc biệt nào cho riêng
bạn?
Danh họa
Pompeo Batoni đã vẽ hình bán thân của Chúa Giêsu bằng sơn dầu trên một tấm hình
bầu dục.
Chiêm
ngắm linh ảnh, ta thấy dung mạo trẻ trung và xinh đẹp, hiền lành và khiêm nhường
của Chúa Giêsu nổi bật rực rỡ trên nền tối.
Chúa
Giêsu mặc áo dài màu đỏ. Màu đỏ tượng trưng cho máu (tử vì đạo) và tình yêu.
Màu đỏ này còn đề cập đến nhân tính của Chúa và tình yêu cứu chuộc của Chúa
Giêsu dành cho nhân loại. Về cơ bản đó là điều mà việc tôn kính Thánh Tâm hướng
tới. Chúa Kitô đã yêu thương chúng ta và hiến thân vì chúng ta.
Màu
xanh lam của áo choàng che vai phải của Chúa Giêsu ám chỉ thần tính của Chúa
Giêsu.
Một quầng
sáng hình Thánh Giá được biểu thị kín đáo xung quanh đầu Chúa Giêsu. Vinh quang
của Đấng hiền lành và khiêm nhường tỏa ra thật nhẹ nhàng thanh thoát.
Chúa
Giêsu hơi nghiêng đầu qua trái và hướng đầu về với người xem linh ảnh. Mái tóc
nâu sẫm của Chúa xõa xuống vai. Một bộ râu hẹp tạo khung cho khuôn mặt.
Chiêm
ngắm đôi mắt Chúa, ta nhận ra nét hiền lành và khiêm nhường sâu thẳm. Đôi mắt
này Ngài sẽ trao cho Giakêu, cho người phụ nữ tội lỗi ở nhà ông Simon, cho người
phụ nữ còng lưng ở trong hội đường, cho anh Lêvi đang ngồi tại bàn thu thuế,
đôi mắt đó cũng tìm đôi mắt của người phụ nữ bị bệnh băng huyết để chữa lành và
ban bình an, đôi mắt của Đấng hiền lành và khiêm nhường cũng tìm đôi mắt của đồ
đệ Phêrô chối Chúa ba lần, để nhờ đó ông ra ngoài ăn năn khóc lóc thảm thiết.
Ôi đôi mắt hiền lành, khiêm nhường và nhân từ biết bao.
Đôi mắt
của Chúa cũng tìm bạn và tôi trên hành trình cuộc sống, dù chúng ta vui hay buồn,
mạnh khỏe hay đau yếu, sốt sắng hay tội lỗi. Hãy để cho đôi mắt Chúa gặp được
đôi mắt của ta.
Bàn
tay phải của Chúa Giêsu được giang ra. Thái độ này của Chúa được họa sĩ Pompeo
Batoni tái hiện lại kinh nghiệm với người hành khất mà ông đã gặp. Bàn tay được
mở nhẹ nhàng và hướng về phía trên giống như một cái bát. Dấu đinh màu đỏ được
tỏ lộ rõ trong lòng bàn tay Chúa. Một dấu hiệu về mầu nhiệm cứu độ. Như thế,
bàn tay phải của Chúa trong linh ảnh không hẳn là một cử chỉ để chỉ tay, mà là
một cử chỉ cầu xin, giống như cuộc gặp gỡ của họa sĩ Batoni với người ăn xin.
Tình yêu muốn tình yêu. Tình yêu của Chúa Giêsu muốn tình yêu của bạn và tôi
đáp lại cho Ngài. Tình yêu mong chờ một lời đáp, một câu trả lời. Trái tim Chúa
Giêsu gọi trái tim chúng ta.
Trong
bàn tay trái Chúa Giêsu cầm trái tim của mình và Chúa chỉ cho mọi người trái
tim của Chúa. Nhiều tia sáng rực rỡ phát ra từ trái tim. Một vòng gai bao quanh
trái tim. Phía dưới bên trái, có vẻ như, vết máu đang chảy ra từ vết cắt, vết
thương đâm. Phía trên tái tim như có một ngọn lửa đang cháy rực và ở phía trên
và phía giữa trái tim một cây Thánh Giá nhỏ được cắm trên đó.
Với
trái tim chìa ra trên bàn tay trái và bàn tay phải mở ra để đón nhận, Chúa
Giêsu mời gọi người xem nhìn vào tình yêu của Người, suy niệm về tình yêu đó,
tâm sự với trái tim Chúa, đối thoại với Đấng Cứu Thế hiền lành và khiêm
nhường, và trên hết Chúa mời gọi tất cả nhân loại hãy đáp lại tình yêu Chúa bằng
chính tình yêu của chúng ta dành cho Chúa.
Vậy
chúng ta nên đáp lời Chúa Giêsu và Thánh Tâm của Ngài thế nào đây?
Trước
hết ta xác tin lời của Đức LEO XIII đã khôn khéo nhắc nhở: “sức mạnh và vẻ đẹp
của vương quốc Đức Kitô vốn bắt nguồn từ tình yêu Thiên Chúa, nền tảng và chóp
đỉnh của vương quốc ấy là TÌNH YÊU THÁNH THIỆN. Mọi nguyên tắc khác
của đời sống đức tin đều do đó phát sinh ra[1].
Tiếp đến
ta ý thức đừng khép kín và từ chối tình yêu của Chúa Giêsu được biểu lộ trong
trái tim thần linh của Người, mà ngược lại bạn và tôi cùng mở lòng ra với trái
tim Chúa, đón nhận trái tim Chúa và để sức sống của trái tim Chúa thấm nhập,
tuôn chảy và lấp đầy chúng ta. Để rồi bạn và tôi có thể trao gởi trái tim Chúa
cho người khác qua việc phục vụ thật cụ thể và yêu thương thật sống động của
chúng ta dành cho họ.
Như vậy,
sự đáp trả của tình yêu có thể là món quà mà chúng ta đặt vào bàn tay trống
không dang rộng của Chúa Giêsu. Chúng ta trao tặng cho Chúa tình yêu, Ngài ở
trong các anh chị em đang sống gần bên chúng ta, đặc biệt Ngài đang hiện thân
trong những người hèn mọn, nghèo hèn, bệnh tật, bị khinh rẻ, không được để ý,
không được dòm ngó tới và không được yêu thương.
“Tình
yêu cốt ở điều này:
không
phải chúng ta đã yêu mến Thiên Chúa,
nhưng
chính Người đã yêu thương chúng ta,
và
sai Con của Người đến làm của lễ đền tội cho chúng ta.
Anh
em thân mến,
nếu
Thiên Chúa đã yêu thương chúng ta như thế,
chúng
ta cũng phải yêu thương nhau” (1 Ga 4,10-12).
Chúng
ta hãy để lời kêu mời của thánh Gioan vang vọng và thấm sâu vào tâm trí chúng
ta.
Xin
Chúa cho chúng ta biết giơ bàn tay ra để đón nhận trái tim của Chúa, trái tim
yêu thương và chấp nhận mọi đau khổ vì chúng ta và để cứu rỗi chúng ta.
Tình
yêu mong muốn tình yêu. Xin Chúa cũng giúp chúng ta biết giơ bàn tay còn lại ra
để đáp lại tình yêu của Chúa, bằng cách yêu thương anh chị em ở gần bên, anh chị
em mà chúng ta gặp trên đường, trên hết là các anh chị em bất hạnh và nghèo
hèn.
Cuối
cùng, mời bạn cùng tôi dâng lên Thánh Tâm Chúa Giêsu lời nguyện cầu:
“Lạy
Chúa Giêsu, Chúa có trái tim hiền lành và khiêm nhường, xin làm cho trái tim
con nên giống trái tim của Chúa!
Lạy
Chúa Giêsu, xin cho trái tim con gặp được trái tim Chúa!”
Nürnberg
tháng 06.2023
Nguồn: dongten.net (13.06.2023)
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com
