Bên cạnh đông đảo các tín hữu, cũng có nhiều phái đoàn đại diện các Giáo hội Kitô như Chính Thống, Tin Lành, Anh giáo, vv… cũng như một số tôn giáo khác như Hồi giáo, Do Thái giáo, Phật Giáo, Ấn giáo, vv... hiện diện trong Thánh lễ.

Có hơn 150 phái đoàn các quốc vương, quốc trưởng cũng như thủ tướng, bộ trưởng, đại sứ của các nước hiện diện trong Thánh lễ an táng. 

Với Thánh lễ an táng được cử hành hôm nay, ngày 26/4/2025, Đức Giáo hoàng Phanxicô được chào đón như một mục tử và môn đệ của Chúa Kitô. Nghi lễ an táng này nhằm mục đích bày tỏ đức tin của Giáo hội vào Chúa Kitô Phục sinh.

Thánh lễ được cử hành bằng tiếng Latinh và theo quy định của Ordo Exsequiarum Romani Pontificis - Nghi lễ an táng các Giáo hoàng - trong ấn bản mới năm 2024, với những đơn giản hóa theo ý của Đức Giáo hoàng Phanxicô.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Trong bài giảng, Đức Hồng y Niên trưởng Hồng y đoàn đã nhắc lại những điểm nổi bật trong 12 năm trị vì đầy nhiệt huyết và mang tính ngôn sứ của Đức Thánh Cha Phanxicô, được đánh dấu bằng sự gần gũi với mọi người, đặc biệt là những người nhỏ bé và thấp kém nhất, và tình yêu sâu sắc của ngài dành cho Giáo hội mở ra với tất cả mọi người. Đức Hồng y nói:

Triều đại Giáo Hoàng sâu sắc của Đức Thánh Cha Phanxicô đã chạm đến trí óc và con tim biết bao người

Trong quảng trường Thánh Phêrô uy nghiêm này, nơi Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhiều lần cử hành Thánh Lễ và chủ sự các cuộc gặp gỡ lớn trong suốt 12 năm qua, giờ đây chúng ta quây quần cầu nguyện bên thi hài của ngài với lòng đau buồn, nhưng được nâng đỡ bởi niềm tin vững chắc vào sự sống đời sau. Đức tin này bảo đảm với chúng ta rằng đời người không kết thúc nơi mộ phần, nhưng trong nhà Cha trên trời, nơi hạnh phúc vĩnh cửu không bao giờ tàn lụi.

Nhân danh Hồng Y Đoàn, tôi xin chân thành cảm ơn sự hiện diện của tất cả quý vị. Với tấm lòng trân trọng, tôi xin gửi lời chào mừng và lời tri ân sâu sắc đến các Nguyên thủ Quốc gia, các Thủ tướng và các Phái đoàn chính thức từ nhiều quốc gia đã đến đây để bày tỏ tình yêu thương, lòng tôn kính và sự ngưỡng mộ đối với vị Giáo Hoàng đã rời xa chúng ta.

Những biểu hiện tình cảm và sự đồng hành dạt dào trong những ngày qua, kể từ khi ngài về với Chúa, cho thấy triều đại Giáo Hoàng sâu sắc của Đức Thánh Cha Phanxicô đã chạm đến trí óc và con tim biết bao người.

Hình ảnh cuối cùng của ngài, sẽ mãi khắc ghi trong mắt và tim chúng ta, là vào Chúa Nhật Phục Sinh vừa qua. Dù sức khỏe suy yếu, Đức Thánh Cha vẫn muốn ban phép lành từ ban công Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô, rồi xuống quảng trường này trên chiếc xe mui trần để chào đám đông tín hữu trong Thánh Lễ Phục Sinh.

Giờ đây, qua lời cầu nguyện, chúng ta muốn phó thác linh hồn của vị Giáo Hoàng kính yêu cho Chúa, để Người ban cho ngài hạnh phúc vĩnh cửu trong ánh sáng và vinh quang của tình yêu bao la.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Hiến dâng đến hơi thở cuối cùng

Lời Chúa trong Tin Mừng hôm nay soi sáng và dẫn dắt chúng ta, khi Chúa Kitô hỏi vị Tông đồ trưởng: “Phêrô, anh có mến Thầy hơn các anh em này không?”. Và Phêrô đã đáp lại cách chân thành: “Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự ; Thầy biết con yêu mến Thầy!”. Chúa Giêsu đã trao cho ngài sứ mạng cao cả: “Hãy chăm sóc chiên của Thầy”. Đây là nhiệm vụ trường tồn của Phêrô và các vị kế nhiệm, một sứ vụ yêu thương theo gương Thầy Chí Thánh, Đấng “đến không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc cho nhiều người” (Mc 10,45).

Dù những ngày cuối yếu và đau, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chọn con đường hiến dâng đến hơi thở cuối cùng. Ngài bước theo dấu chân Chúa, vị Mục Tử nhân lành, Đấng yêu thương đoàn chiên đến nỗi hy sinh mạng sống. Ngài đã làm điều đó với sức mạnh và bình an, gần gũi với đoàn chiên là Giáo Hội của Chúa, ghi nhớ lời Chúa Giêsu được Thánh Phaolô trích dẫn: “Cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20,35).

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Một Giáo hoàng giản dị, gần gũi và giàu lòng nhân ái

Khi Hồng Y Bergoglio được Mật nghị bầu làm Giáo Hoàng kế vị Đức Bênêđictô XVI vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, ngài đã có nhiều năm sống đời tu sĩ trong Dòng Tên và nhất là được hun đúc bởi 21 năm mục vụ tại Tổng Giáo phận Buenos Aires, với các vai trò Giám mục Phụ tá, Giám mục Phó, và sau đó là Tổng Giám mục.

Việc ngài chọn danh hiệu Phanxicô đã ngay lập tức thể hiện một chương trình và phong cách mà ngài muốn định hình cho triều đại Giáo Hoàng, lấy cảm hứng từ tinh thần của Thánh Phanxicô Assisi.

Ngài giữ nguyên cá tính và cách lãnh đạo mục tử, đồng thời khẳng định mạnh mẽ cá tính trong việc điều hành Giáo Hội. Ngài thiết lập mối liên hệ trực tiếp với từng con người và cộng đồng, luôn mong muốn gần gũi với mọi người, đặc biệt quan tâm đến những người gặp khó khăn, không ngừng dấn thân cho những người nghèo nhất, những người bị gạt ra bên lề xã hội. Ngài là vị Giáo Hoàng giữa lòng dân chúng, với trái tim rộng mở. Ngài cũng là vị Giáo Hoàng nhạy bén với những điều mới mẻ trong xã hội và những gì Chúa Thánh Thần khơi dậy trong Giáo Hội.

Với ngôn ngữ đặc trưng giàu hình ảnh và ẩn dụ, ngài luôn tìm cách chiếu tỏa ánh sáng Tin Mừng vào những vấn đề của thời đại, đưa ra câu trả lời dưới lăng kính đức tin và khích lệ người tín hữu sống niềm tin giữa những thách thức và nghịch lý của thời đại chuyển mình, mà ngài thường gọi là “thay đổi thời đại”.

Ngài có sự giản dị và cách tiếp cận gần gũi với tất cả mọi người, kể cả những người xa rời Giáo Hội.

Giàu lòng nhân ái và thấu cảm sâu xa những bi kịch thời đại, Đức Thánh Cha Phanxicô thực sự chia sẻ những lo âu, đau khổ và hy vọng của thời toàn cầu hóa. Ngài dành trọn cuộc đời của mình để an ủi và khích lệ bằng một sứ điệp có khả năng chạm đến trái tim con người cách trực tiếp và mạnh mẽ.

Ơn đặc sủng chào đón và lắng nghe, cùng phong cách ứng xử phù hợp với nhịp sống hiện đại, đã chạm đến biết bao con tim, khơi dậy những năng lực tinh thần và đạo đức.

Ưu tiên của ngài là loan báo Tin Mừng, với dấu ấn truyền giáo rõ nét, lan tỏa niềm vui Phúc Âm – chính là tựa đề của Tông huấn đầu tiên Niềm Vui Tin Mừng (Evangelii Gaudium). Một niềm vui tràn đầy tin tưởng và hy vọng cho những ai phó thác nơi Chúa.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (Vatican Media)

Giáo Hội là ngôi nhà luôn mở cửa cho mọi người

Sợi chỉ đỏ xuyên suốt sứ vụ của ngài là niềm xác tín rằng Giáo Hội là ngôi nhà cho mọi người, một ngôi nhà luôn mở cửa. Ngài thường ví Giáo Hội như “bệnh viện dã chiến” sau trận chiến, nơi có nhiều người bị thương; một Giáo Hội quyết tâm chăm sóc những vấn đề của con người và những nỗi đau làm rạn nứt thế giới hôm nay; một Giáo Hội biết cúi xuống trên mỗi người, bất kể tín ngưỡng hay hoàn cảnh, để chữa lành vết thương.

Vô số những cử chỉ và lời kêu gọi của ngài dành cho người tị nạn và di dân. Ngài cũng không ngừng nhấn mạnh việc hành động vì người nghèo.

Thật ý nghĩa khi chuyến tông du đầu tiên của ngài là đến Lampedusa, hòn đảo biểu tượng cho bi kịch di cư với hàng ngàn người chết đuối trên biển. Tương tự là chuyến thăm Lesbos cùng với Đức Thượng Phụ Đại Kết và Tổng Giám mục Athens, hay Thánh Lễ tại biên giới Mexicô-Hoa Kỳ trong chuyến tông du Mexicô.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Chuyến tông du Iraq

Trong 47 chuyến tông du đầy vất vả, lịch sử sẽ mãi ghi nhớ chuyến đi Iraq năm 2021, một hành trình đầy rủi ro. Chuyến thăm khó khăn ấy như liều thuốc xoa dịu vết thương của người dân Iraq, những người đã chịu nhiều đau khổ dưới bàn tay tàn bạo của ISIS. Đây cũng là chuyến đi quan trọng cho đối thoại liên tôn, một khía cạnh nổi bật trong sứ vụ mục tử của ngài. Với chuyến tông du năm 2024 đến bốn quốc gia châu Á-Thái Bình Dương, ngài đã đến “vùng ngoại biên xa xôi nhất của thế giới”.

Lòng thương xót và niềm vui Tin Mừng

Đức Thánh Cha Phanxicô luôn đặt Tin Mừng lòng thương xót làm trung tâm, nhấn mạnh rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ: Người luôn tha thứ cho bất kỳ ai biết sám hối và quay về.

Ngài đã khởi xướng Năm Thánh Lòng Thương Xót Ngoại Thường, để khẳng định lòng thương xót là “trái tim của Tin Mừng”.

Lòng thương xót và niềm vui Tin Mừng là hai từ khóa trong triều đại Giáo Hoàng của ngài.

Trái ngược với “văn hóa loại bỏ”, ngài nói về văn hóa gặp gỡ và liên đới. Chủ đề tình huynh đệ xuyên suốt triều đại của ngài với âm hưởng mạnh mẽ. Trong Thông điệp Fratelli tutti (Tất cả anh em), ngài muốn khơi dậy khát vọng toàn cầu về tình huynh đệ, vì tất cả đều là con của cùng một Cha trên trời. Ngài thường nhắc nhở rằng chúng ta thuộc về cùng một đại gia đình nhân loại.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Tình huynh đệ nhân loại

Năm 2019, trong chuyến thăm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, ngài đã ký văn kiện về “Tình Huynh Đệ Nhân Loại vì Hòa Bình Thế Giới và Chung Sống”, nhấn mạnh nguồn gốc chung từ Thiên Chúa.

Qua Thông điệp Laudato si’, ngài kêu gọi mọi người ý thức trách nhiệm với ngôi nhà chung của chúng ta: “Không ai được cứu một mình”.

Trước những cuộc chiến tàn khốc với bao cảnh tang thương và chết chóc trong những năm qua, ngài không ngừng lên tiếng kêu gọi hòa bình và theo lương tri, thúc giục đối thoại chân thành để tìm giải pháp, vì chiến tranh – như ngài nói – chỉ mang lại cái chết, sự hủy diệt nhà cửa, bệnh viện và trường học. Chiến tranh luôn để lại thế giới tồi tệ hơn trước đó: đó là một thất bại đau đớn và bi thảm.

“Xây cầu chứ đừng xây tường” là lời nhắn nhủ ngài thường nhắc đi nhắc lại. Sứ vụ đức tin với tư cách là Người Kế vị Thánh Phêrô luôn gắn liền với sứ vụ phục vụ con người trong mọi chiều kích.

Trong sự hiệp thông thiêng liêng với toàn thể Giáo Hội, giờ đây chúng ta cùng cầu nguyện cho Đức Thánh Cha Phanxicô, để Chúa đón nhận ngài vào vòng tay yêu thương vô biên của Người.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Xin cầu nguyện cho chúng con.

Đức Thánh Cha Phanxicô thường kết thúc các bài diễn văn và cuộc gặp gỡ bằng lời nhắn: “Xin anh chị em đừng quên cầu nguyện cho tôi”.

Kính thưa Đức Thánh Cha Phanxicô yêu quý,
giờ đây chúng con xin ngài cầu nguyện cho chúng con,
và từ thiên đàng, xin ngài chúc lành cho Giáo Hội,
cho Roma, và cho toàn thế giới,
như ngài đã làm từ ban công Vương cung Thánh đường này vào Chúa Nhật vừa qua,
trong vòng tay cuối cùng ôm trọn Dân Chúa,
và cả nhân loại đang tìm kiếm chân lý với tấm lòng chân thành
và giữ cao ngọn đuốc hy vọng.

Thánh lễ an táng Đức Thánh Cha Phanxicô   (VATICAN MEDIA Divisione Foto)

Nguồn: vaticannews.va/vi

Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com