NĂM TÁC HẠI CỦA TỘI LỖI
Lm. Ed Broom, OMV
WHĐ (07.12.2023) – Liên quan đến sự nhận thức về tội lỗi, Đức
giáo hoàng Piô XII nói rằng: “Tội lỗi của
thời đại này là mất đi cảm thức về tội lỗi”. Lời này đã được nói gần 75 năm
trước, trong một xã hội nhìn chung vẫn còn đón nhận những giá trị của Kitô
Giáo. Đó là thời đại có gần 75% người Công Giáo ở Hoa Kỳ, châu Âu và châu Mỹ
Latin thực hành đức tin, ít nhất là bằng cách tham dự Thánh Lễ mỗi ngày Chúa Nhật.
Ngày nay, nhiều người dù được gọi là tín hữu nhưng lại có
lương tâm rất chai cứng, lý do là vì họ thủ đắc một nền tảng giáo lý yếu kém.
Đã bao nhiêu lần bạn trải qua tình cảnh dưới đây! Bạn gặp gỡ những vị khách vào
chiều thứ Bảy, rồi vào đầu giờ chiều (khoảng 16h30) bạn xin phép rời đi. Một
trong những vị khách lịch sự hỏi bạn đi đâu. Bạn trả lời: “Tôi đến nhà thờ!” Người ấy hỏi “Tại
sao lại là nhà thờ?” Bạn nói “Tôi đến
để lãnh nhận bí tích Hoà Giải”. Những vị khách ấy buột miệng: “Tại sao, bạn đã làm gì nên tội?” Dĩ
nhiên bạn sẽ trả lời đó là chuyện riêng tư giữa bạn với cha Giải tội và Thiên
Chúa. Với phép lịch sự, bạn mời họ đi cùng bạn đến với bí tích Hoà Giải! Thông
thường, câu trả lời sau đây sẽ được đưa ra: “Tôi
không có tội gì cả. Tôi không cướp ngân hàng hay sát hại ai hết!”
Tình huống trên nói lên rất nhiều thứ! Điểm nổi bật trong cuộc
đối thoại trên đó là thực tế có nhiều người Công giáo sống trong nửa thế kỷ qua
đã không nhận được một sự đào tạo giáo lý đúng mức. Điều này bao gồm một sự thật
đáng buồn rằng lương tâm của những người ấy đã không được huấn luyện tốt, hoặc
không đủ mức, hay bị méo mó hoặc thậm chí là không được huấn luyện gì hết.
Khi nhận biết sâu sắc thực tế đáng buồn này của một xã hội
trong đó tội mang tính thế kỷ là việc mất đi ý thức về tội, thì thánh Giáo
hoàng Gioan Phaolô II – người được tuyển chọn khoảng 20 năm sau ngày qua đời của
chân phước Giáo Hoàng Piô XII – đã bắt đầu hành động.
Một trong những Thượng Hội đồng đầu tiên mà Đức Gioan Phaolô
II triệu tập là Thượng Hội đồng có chủ đề về tội lỗi, lương tâm, sự đánh mất cảm
thức tội lỗi, và lời kêu gọi của Thượng Hội đồng này là hãy trở về với Bí tích
Hoà giải, cũng được gọi là Bí tích Thống hối, Giao hòa hay là Bí tích của Lòng
Chúa xót thương.
Sau khi Thượng Hội Đồng đã hoàn tất các đề tài nghiên cứu và
thâu tập tất cả những phát biểu đóng góp, thì một tông huấn hậu Thượng Hội Đồng
được ban hành và phổ biến. Nhan đề chính thức của Tông huấn đó là: Reconciliatio
Paenitentia – Hòa giải và Sám hối (ban hành ngày 2 tháng 12 năm
1984).
Như là một khí cụ mang tính lý trí và thần học nhằm nuôi dưỡng
một sự nhận thức về tội lỗi, về lương tâm, cũng như là một lời kêu gọi để trở về
với sự đón nhận của Bí tích Hòa giải, văn kiện này là một tuyệt tác mang tính
văn chương và linh đạo.
Thế nhưng, mục đích của chúng tôi trong bài viết ngắn gọn
này không chỉ để làm nổi bật và giải thích cách ngắn gọn thực tại phức tạp của
tội lỗi và việc đánh mất cảm thức tội lỗi, nhưng còn nhấn mạnh các tác hại nguy
hiểm mà tội lỗi gây ra bên trong con người, trong Hội Thánh, trong xã hội và
trong thế giới rộng lớn này.
Trong một xã hội hoặc là phủ nhận thực tại của tội lỗi, hoặc
là giản lược tội lỗi đến mức tối thiểu như một điều vô nghĩa, thì thánh Giáo
Hoàng Gioan Phaolô II không hề ngần ngại trong việc đi sâu vào những tác hại
nguy hiểm của tội lỗi.
Vì thế, bài viết này sẽ đơn giản tập trung vào một khía cạnh
then chốt của tội lỗi, đó là những tác hại chết người của nó; không chỉ được
nhìn trong ánh nhìn của thế gian mà còn trong ánh nhìn của Thiên Chúa. Vị Thánh
Giáo Hoàng đã liệt kê năm tác hại của tội lỗi mà chúng ta sẽ giải thích cách ngắn
gọn và trật tự. Mỗi tội lỗi kéo theo nó năm tác hại sau: (1) Tác hại đến Thiên
Chúa, (2) Tác hại đến xã hội, (3) Tác hại đến bản thân, (4) Tác hại về Giáo hội,
và (5) Tác hại đến thế giới thụ tạo. Chúng ta sẽ tiến hành giải thích từng điều
trên.
Năm tác hại mà mỗi tội lỗi gây ra – từ bên trong đến bên
ngoài
1. Tác hại đến Thiên
Chúa
Mỗi khi chúng ta quyết định phạm tội, dù trong tư tưởng, lời
nói hay việc làm hoặc thậm chí là trong những thiếu sót, thì ngay lập tức có một
sự xúc phạm trực tiếp đối với Thiên Chúa. Điều này phải được nhấn mạnh: trước hết
và trên hết, mỗi tội lỗi mắc phạm là một sự xúc phạm tự bản chất đối với Thiên
Chúa. Ngài là Đấng bị xúc phạm chính yếu và trước tiên. Ý tưởng thực hành được
rút ra từ điều này là: Mỗi khi chúng ta ngước mắt và chiêm ngắm Chúa Giêsu bị
treo trên thập giá, và đang đổ từng giọt Máu thánh của Người, thì chúng ta nhận
thấy rằng Chúa Giêsu thật sự đau đớn trong cuộc khổ nạn và chịu chết vì tội lỗi
của bạn và tôi. Sách giáo lý Baltimore khắc hoạ một bé trai đóng đinh Chúa
Giêsu vào thập giá với 3 ký tự của từ TỘI được viết trên lưng áo của mình – một
sự khắc hoạ rất tượng hình và dễ hiểu.
2. Tác hại đến xã hội
Sau khi Cain giết em trai Abel của mình vì sự ghen tỵ, ích kỷ,
giận hờn và ghen ghét, Cain đã thốt lên một câu hỏi thách thức: “Chẳng lẽ con
là người giữ em con hay sao? Và câu trả lời rõ ràng là PHẢI! Thật vậy, như
Thánh Phaolô nhắc nhớ chúng ta rằng chúng ta phải sợ hãi và run rẩy để nỗ lực đạt
được ơn cứu độ. Mặt khác, Chúa Giêsu nhiều lần dạy rằng chúng ta nên tận tình
chăm sóc cho anh chị em mình. Hãy nhớ dụ ngôn người Samari nhân hậu (Lc 10,
25-37). Hãy nhớ những việc “thương xác bảy mối”: cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống,
cho người rách rưới ăn mặc, chuộc kẻ làm tôi, cho khách đỗ nhà, viếng kẻ liệt
cùng kẻ tù đày, chôn xác kẻ chết (Mt 25, 31-45). Những điều tốt lành chúng ta
làm hoặc không làm cho những người lân cận của chúng ta là chúng ta đang làm hoặc
không làm cho Chúa Giêsu.
3. Tác hại đến bản
thân
Tội lỗi của chúng ta không chỉ làm buồn lòng Chúa, và gây tổn
thương cho anh chị em xung quanh mà còn phương hại đến chính bản thân chúng ta.
Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã khẳng định việc phạm trọng tội có thể được
xem như một sự tự tử về mặt luân lý. Thật vậy, mỗi khi chúng ta tự quyết định
phạm một tội trọng, đó thực sự là một hình thức tự tử luân lý. Tắt một lời, những
tác hại đó luôn độc hại và nguy hiểm chết người. Bằng việc phạm một tội trọng,
chất độc tội lỗi sẽ làm ô nhơ toàn bộ con người đó tự trong bản chất. Hãy suy
nghĩ về những tác hại khác sau đây của tội trọng: bị xa rời Thiên Chúa mãi mãi
và mất các ân sủng thánh hoá của Ngài, bị mất tình bạn hữu với Ngài, tâm trí bị
nhấn chìm trong bóng tối và ý chí bị suy yếu. Chưa hết, vẫn còn những tác hại
khác nơi người phạm tội trọng, đó là: một nỗi buồn chán thấm nhập toàn bộ con
người; sự bình an tan biến; mất khả năng đón nhận Bí tích Thánh Thể; và tội có
thể biến thành một thói quen xấu được lặp đi lặp lại. Điều tệ hại nhất là nếu một
người chết trong tình trạng phạm tội trọng, họ sẽ mất linh hồn đời đời. Thật là
hết sức quan trọng khi chúng ta suy niệm những tác hại của tội lỗi trong đời sống
cá nhân của mình hầu để ăn năn về các tội trọng mình đã phạm, đồng thời chạy đến
với Bí tích Hòa Giải sớm nhất có thể, và nhờ đó mà được trở lại trong mối tương
quan thân thiết với Thiên Chúa.
4. Tác hại đến Giáo hội
Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII đã công bố tông thư về Giáo hội
với nhan đề: Mater et Magistra – Hiền mẫu
và tôn sư. Hai nhiệm vụ căn bản của Giáo hội là trở nên Mẹ của chúng ta
trong phẩm trật và nhiệm cục ân sủng, cũng như trở nên Thầy dạy Chân lý. Thật
đáng buồn khi nói rằng tội lỗi của chúng ta không chỉ làm phiền lòng Thiên
Chúa, gây phương hại đến tha nhân và chính mình mà còn ảnh hướng đến Giáo hội
là Mẹ và Thầy dạy của chúng ta. Có vô vàn những thí dụ về cách thức những thành
viên trong Giáo hội do bởi tội lỗi của họ mà đã gây ra những thương tích không
thể sửa chữa. Có lẽ hai trong số những trường hợp rõ ràng và hiển nhiên nhất là
nơi hành động của một vị vua và một vị linh mục dòng Âu tinh: Vua Henry VIII và
Linh mục Martin Luther. Do bởi những hành động của hai con người sống trong những
thời kỳ gần nhau này, Giáo hội hoàn vũ đã phải gánh chịu những thương tổn không
thể chữa nổi. Giáo hội Công giáo của Anh quốc gần như chuyển từ Công giáo sang
Anh giáo chỉ trong một đêm – Giáo hội Anh giáo được điều hành bởi chính vị vua
này. Sau đó, trong một Giáo hội Công giáo Đức cứng rắn, Luther đã là nguyên
nhân đưa đến sự chia rẽ Giáo hội ấy ra làm hai – phần phía Bắc trở thành Tin
Lành và phần phía Nam đa số vẫn ở lại Công giáo. Trong cách thức ấy mà tội lỗi
của chúng ta hoàn toàn có thể phương hại đến Giáo hội, là Mẹ và Thầy của chúng
ta.
5. Tác hại của tội lỗi
đối với thế giới thụ tạo
Tác hại cuối cùng của tội lỗi, như được giải thích bởi Đức
Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, được gọi là tác hại đối với thế giới thụ tạo.
Không chỉ phương hại đến tương quan với Thiên Chúa, với tha nhân trong xã hội,
với chính mình, cũng như với Giáo hội, mà tội lỗi còn phương hại đến thế giới
mà chúng ta đang sống. Đây là tác hại liên quan đến thế giới thụ tạo. Có lẽ
cách tốt nhất để mô tả tác hại này của tội lỗi là qua việc nghĩ về tác hại của
chiến tranh, và của các cuộc xung đột trên toàn thế giới. Đức Mẹ khi hiện ra tại
Fatima đã nói rằng chiến tranh là kết quả của tội lỗi. Đang khi ở giữa thế chiến
I, Mẹ cảnh báo thế giới rằng nếu con người không dừng việc phạm tội và bắt đầu
thực hành cầu nguyện nhiều hơn, thì một cuộc chiến khủng khiếp hơn nữa sẽ bùng
nổ. Thật vậy, điều đó đã thành hiện thực – Thế chiến II đã xảy ra. Tác hại của
tội lỗi đối với thế giới thụ tạo dẫn đến việc tàn phá và huỷ hoại thiên nhiên.
Do bởi các cuộc chiến, biết bao thảm họa thiên nhiên đã xảy ra: thú vật bị tiêu
diệt, các nguồn nước bị ô nhiễm, cây xanh, thực vật và các cánh rừng bị phá huỷ.
Thậm chí các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bởi vì bom nguyên tử và các loại vũ khí
hạt nhân mà bộ gen trong tất cả cá thể của nhiều loài đã bị tổn hại.
Xin cho tất cả chúng ta luôn quyết tâm thực hiện một nỗ lực
lâu bền để huấn luyện lương tâm mình trong ánh sáng của Lời Chúa và của Huấn
quyền, đồng thời biết sống theo lương tâm ấy. Xin cho sự thánh thiện, gương
sáng và sự khôn ngoan của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II luôn là sự chỉ dẫn
chúng ta hướng về Ánh Sáng Vinh Phúc muôn đời trên Thiên Quốc!
Quang Sáng
Chuyển ngữ từ: catholicexchange.com
(04.04.2023)
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com
