LỜI CHỦ CHĂN GIÁO PHẬN XUÂN LỘC
THÁNG 3 – NĂM 2023
LẠY CHÚA, CON PHẢI LÀM GÌ?
Quý Cha và Quý Tu sĩ
thân mến,
Chúng ta tĩnh tâm
tháng ba trong tâm tình mùa chay thánh. Chúa Giêsu đưa Giáo hội vào sa mạc để con cái Giáo hội tìm về cội nguồn,
lẽ sống, và cùng đích đời mình. Trong tĩnh lặng nội tâm, trầm tư, các tín hữu
đi vào hiện sinh, thực chất hiện hữu của mình. Phận người vốn đẹp, thiện hảo,
và chân thực, nhưng lại rơi vào thân tro bụi, giới hạn, bất toàn. Con người sống
cái hôm nay tại thế mong manh mà lòng những khát khao cõi phúc vững bền. Thời
gian này con cái Giáo hội được ‘cor ad cor’ (lòng kề bên lòng) (Hs 2: 16) nghe
lời Đấng là ‘Tình Yêu’ (1Ga 4: 8) nhắn nhủ đây là ‘thời ân sủng’,
đây là ‘ngày cứu độ’ (2Cr 6: 2).
Một
Chúng ta đặt mình
vào khúc quanh cuộc đời Thánh Phaolô, đường Đamas, thời khắc ‘vào
khoảng giữa trưa’ (Cvtđ 26: 12) bị ‘bổ nhào xuống đất’ (Cvtđ 26: 14). Phaolô
là ai?
Phaolô được dịp phân trần
trước Hoàng thượng Agrippa về mình bị người ‘Dothái’ ‘cáo tội’ ‘vì mối hy vọng
đặt trên lời hứa Thiên Chúa đã ngỏ với cha ông chúng tôi…’ và ‘Tại
sao trong các ngài, người ta lại coi như không thể tin được việc Thiên Chúa cho
người chết sống lại?’ (Cvtđ 26: 6.8).
Phaolô chứng minh cuộc
xoay chiều bản thân giữa cái xưa kia và cái hôm nay, giữa cái
hôm nay gắn bó với Chúa Giêsu phục sinh và cái xưa kia… ‘điên cuồng’…
‘Phần tôi, xưa kia đã
nghĩ là phải dùng mọi phương chống lại Danh Giêsu Nazarreth. Đó là
điều tôi đã làm ở Giêrusalem, dùng quyền các thượng tế đã ủy cho,
tôi đã nhốt khá nhiều người trong các thánh vào các ngục thất. Họ mà bị án tử,
tôi liền lên tiếng chấp thuận…’ (Cvtđ 26: 9.10).
‘Tôi đã trẩy đi Đamas,
với ủy quyền và bài sai của các thượng tế. Trên đàng, vào khoảng giữa trưa, tôi
đã thấy tự trời một ánh sáng vượt quá mặt trời chói lọi, lóe sáng bao lấy tôi
và các bạn đồng hành. Và trong khi hết thảy chúng tôi bổ nhào xuống đất, thì
tôi nghe có tiếng nói cùng tôi bằng tiếng Hipri: ‘Saul, Saul, tại sao
ngươi bắt bớ ta?’ (Cvtđ 26: 14).
Bị ‘bổ nhào xuống đất’,
Saul bị tước đi thế thượng phong hung hăng. Bài sai và quyền lực các thượng tế
đã ủy cho bây giờ thành vô hiệu…
Trực giác Đấng bị bắt bớ
quyền lực khiến ông nói: ‘Thưa Ngài, Ngài là ai?’ (Cvtđ 26:
15). Và Chúa đã phán: ‘Ta là Giêsu, ngươi đang bắt bớ!’ (Cvtđ
26: 15).
Các tín hữu bị bắt bớ lúc
này ‘đáng nể’ vì là một với Chúa Giêsu: ‘Đòn xóc dí sau, đá lại thì
khốn’ (Cvtđ 26: 14)…
Bối cảnh độc đáo này khai
quật cả chiều sâu tâm hồn Phaolô. Khúc quanh xoay chiều đổi đời này của Phaolô
là ân sủng của tình thương cứu độ của Thiên Chúa’. Ân sủng là tình yêu cứu độ
đã hiện diện trước sẵn đó trong hiện hữu của Phaolô: ‘Đấng đã tách
riêng tôi ngay từ lòng mẹ và kêu gọi tôi nhân bởi ân huệ của Người đã có nhã ý
mạc khải Con của Người trong tôi…’ (Gal 1: 15.16).
Phaolô biết phận mình,
chân thành thưa: ‘Lạy Chúa, con phải làm gì?’ (Cvtđ 22: 10).
Và Chúa đã phán:
‘Chỗi dậy mà vào Đamas. Ở
đó sẽ nói cho ngươi mọi điều đã định cho ngươi làm’ (Cvtđ 22: 10). Phaolô chỗi
dậy vào Đamas gặp Giáo hội. Giáo hội qua tay thầy Hananya ban cho
Phaolô hai ơn:
‘Hananya… vào nhà và đặt
tay cho Saulô, ông nói: ‘Anh Saul, Chúa đã sai
tôi, Đức Giêsu, Đấng đã hiện ra cho anh trên đàng anh đến, để anh lại
được thấy, và được đầy Thánh Thần. Và lập tức, bong khỏi mắt Saolô như
những cái vảy, và ông lại thấy được. Chỗi dậy, ông đã chịu Thánh Tẩy. Đoạn ông
dùng lương thực và lại sức’ (Cvtđ 9: 17-19).
Hai
Hãy để lời Chúa Giêsu cho
Phaolô âm vang cho lòng ta: ‘… Sao ngươi bắt bớ ta?’
Tôi có bắt bớ Chúa Giêsu
không? Thoạt nghe, ta có thể đáp ngay, không bao giờ con bắt bớ Chúa, không đời
nào đệ tử lại phản thầy, Giuđa chứ khẳng phải con… nhưng tôi nghĩ
sao khi chính Chúa Giêsu nói:
‘Vì xưa Ta
đói mà các ngươi không cho Ta ăn, Ta khát mà các ngươi không cho Ta uống. Ta là
khách lạ mà các ngươi không tiếp rước. Ta mình trần mà các ngươi không cho mặc.
Ta đau yếu và ở tù mà các ngươi đã không thăm viếng… Quả thật Ta bảo các ngươi,
những gì các ngươi đã không làm cho một người nào trong các kẻ hèn mọn
nhất này, là các ngươi đã không làm cho chính mình Ta’ (Mt 25: 42-45)…
Với tôi hôm nay, danh
sách có thể dài thêm… tâm tưởng
tự mãn khinh thường phẩm giá tín hữu, nóng giận mắng mỏ cộng đoàn có khi cả
trên tòa giảng, dửng dưng trước nỗi đau đồng loại nên không động não tìm cách
thức ‘phải’ nhất giúp họ, cử hành cẩu thả pha phôi cái riêng bốc đồng vào Phụng
vụ Thánh, bài giảng đề cập mọi thứ trừ Lời ban ‘sự sống đời đời…’ (Ga 6:
68)… Tôi đang mặc nhiên bắt bớ Chúa Giêsu, đang làm khổ Giáo hội… vì
không còn là mục tử nhân hậu của đoàn chiên.
Hãy đến cùng Giáo hội hoặc
là để Chúa đưa Giáo hội đến với mình, Giáo hội mang theo cho tôi hai ân
huệ như cho Phaolô: ‘Anh Saul, Chúa đã sai tôi, Đức Giêsu, Đấng
đã hiện ra cho anh trên đàng anh đến, để anh lại được thấy, và được đầy
Thánh Thần’.
Ơn đầy Thánh Thần…, vì không có Thánh Thần, không có Giáo hội của
Chúa Kitô phục sinh… Và nhờ đầy ơn Thánh Thần mà được thấy: chiều
sâu, độ cao, và tầm xa… của mạc khải… đặc biệt trong hiện tại nghiệm được sự
khẩn thiết Đức Thánh Cha Phanxicô dạy ‘Hướng tới một Giáo hội hiệp
hành: Hiệp thông, tham gia, sứ vụ’… ‘Theo Thánh Thần mà tiến bước’
(Gal 5: 25).
Ba
Vào mùa chay năm nay,
chúng ta nghiêm chỉnh mở lòng đón nhận đường hướng mục vụ Giáo phận: hiệp
hành. Chúng ta đào sâu ý nghĩa thế nào là hiệp thông, tham gia và sứ vụ để
thực hiện hiệp hành nơi Giáo xứ, Gia đình, Hội đoàn.
Thế nào là hiệp thông? Vào một tiệm kim hoàn, người ta thấy rực rỡ
những đồ trang sức đắt giá bằng bạc, vàng, kim cương… nhưng xét dưới
góc độ hiệp thông, những đồ trang sức này đặt bên nhau không hơn gì đống đá
ven đường, vì cùng là khoáng vật chẳng có nối kết gì giữa chúng. So
đồ trang sức với một ngọn cỏ, ngọn cỏ ‘hiệp thông’, sự hiệp thông nội tại chặt
chẽ. Ngọn cỏ mang những đặc tính ‘hiệp thông’ của sự sống: nguyên
lý thống nhất (hiệp thông) từ gốc rễ đến ngọn, có khả năng trao đổi chất để sống
và phát triển và khi trưởng thành có khả năng tạo giống hạt truyền sinh cho giống
loại mình. Dù vậy, ngọn cỏ này không tương trợ gì cho ‘bạn’ ngọn cỏ ngay bên.
Ngọn cỏ có thể chết khô bên dòng nước… trong khi động vật lại
có khả năng di chuyển, trợ giúp giống loại và hiệp thông linh hoạt. Riêng
con người, sự hiệp thông phong phú vượt trội. Con người là họa ảnh
Thiên Chúa, với nội giới: tư tưởng, cảm nhận, ý chí tự do… với xã hội tính bao
hàm các mối tương quan đa dạng… với niềm khát khao tuyệt đối, bồi hồi đeo đẳng
mãi đến khi nhiệm hiệp cùng Thiên Chúa… Hiệp thông nâng lên đến phạm
trù ‘yêu’, mà yêu thương đến cùng (x. Ga 13: 1).
Thế nào là tham gia? Dù là Đấng quyền năng, Thiên Chúa
không cứu thế một mình. Chúa Giêsu đã thiết lập Giáo hội, đã
muốn con người tham gia vào công trình tình yêu cứu độ của Người… Tâm thức mơ hồ…
không thể ‘tham gia’. Ý niệm tham gia của ‘hiệp hành’ dựa trên kinh
nghiệm Giáo hội ban đầu. Đây là tiêu chí chọn một người thế chỗ Giuđa
tham gia ‘hiệp hành’ với các tông đồ:
‘Trong hàng những người
đã cùng đi với chúng tôi, suốt cả thời gian Chúa Giêsu đã ra vào giữa chúng
tôi, khởi từ lúc Gioan thanh tẩy, cho đến ngày Đức Giêsu bị cất khỏi chúng
tôi, phải chọn thêm một người để cùng với chúng tôi làm chứng
cho sự sống lại của Ngài’ (Cvtđ 1: 21.22)…
Người tham gia hiệp
hành cơ bản phải đủ năng lực làm chứng Chúa Giêsu Kitô phục sinh. Nếu không, người ấy chỉ tham gia ‘chầu rìa’ hoặc
có khi ‘phá đám’ công cuộc của Thiên Chúa. Từ đây đặt ra nhiệm vụ đào tạo cho sự
tham gia. Là mục tử tôi đã làm gì?
Thế nào là sứ vụ? Sứ vụ đặt nền trên bí tích Thánh Tẩy, quen gọi
là phép Rửa tội. Bí tích Thánh Tẩy đặt nền trên lễ Vượt Qua cứu độ là biến cố
Chúa chết trên Thập giá và Chúa sống lại hiển vinh. Nhờ bí tích Thánh Tẩy,
tín hữu được dìm vào sự chết của Chúa Giêsu và cùng được sống lại với Người,
trong sự sống mới:
‘Nhờ Thánh Tẩy, ta đã
được mai táng làm một với Người trong sự chết, ngõ hầu như Chúa Kitô, nhờ bởi
vinh quang của Cha, đã được sống lại từ cõi chết, thì cả ta nữa, ta cũng bước
đi trong đời sống mới’ (Rm 6: 4).
Sứ vụ bắt nguồn từ bí
tích Thánh Tẩy đưa con người vào đời sống mới bằng ba hoạt động: Truyền
rao Tin Mừng. Thánh hóa mọi thực tại. Dẫn đường phục vụ. Một số tín hữu thi
hành sứ vụ trong ân sủng bí tích Truyền Chức, với tư cách Chúa Kitô
mục tử…
Bốn
Ý chí thực hiện hiệp hành
liên tưởng trực tiếp phương cách tiến hành.
Đức Thánh Cha Phanxicô
căn dặn việc nhất thiết phải làm như sợi chỉ đỏ xuyên suốt là hướng về Chúa Thánh Thần. Trước ngày
chính thức khai mạc Thượng Hội đồng, 9.10.2021, Đức Thánh Cha đã dành một ngày
tĩnh tâm cùng với Văn phòng Tổng Thư ký và 300 tham dự viên về Rôma tham dự
ngày khai mạc, Ngài chia sẻ lời tâm huyết:
‘Thượng Hội đồng không
phải là một nghị trường hay một cuộc thăm dò ý kiến. Thượng Hội đồng là một biến
cố mang tính Giáo hội và Đấng đóng vai chính là Chúa Thánh Thần. Nếu
Chúa Thánh Thần không hiện diện, sẽ không có Thượng Hội đồng’.
Ba nguy cơ có thể làm
vuột mất ân huệ Chúa Thánh Thần ban cho: Trước tiên, nguy cơ chạy theo hình thức, như người ta ngắm
mặt tiền nhà thờ tráng lệ mà chẳng hề bước vào bên trong. Nguy cơ thứ
hai, chạy theo lý thuyết trừu tượng sinh ra các phe nhóm và xa rời thực tại
cuộc sống các cộng đoàn dân Chúa trên khắp thế giới. Nguy cơ thứ ba,
không muốn thay đổi vì tự mãn: dùng giải pháp cũ cho những vấn đề mới làm khập
khiễng, sự cứng cỏi khô khẳng là liều thuốc độc giết sinh mệnh thiêng liêng cá
nhân và cộng đoàn.
Khuôn vàng thước ngọc được ghi sâu trong tâm não hiệp hành là
phong cách ba phương diện, vừa riêng như một tiến trình, lại vừa hòa chung làm
thành ‘duyên ân sủng’ trổ sinh hoa trái Thánh Thần: Gặp
gỡ - Tâm sự - Phân định (Hiện diện bên nhau – Trao đổi nỗi niềm – Mở lối
tương lai…)
Hồi tưởng ba thuật trình
tiêu biểu trong sách Tin Mừng: ‘Thanh niên giàu có’ (Mc 10:
17-22), ‘Người phụ nữ Samari’ (Ga 4: 1-42), ‘Hai môn đệ
đi Emmau’ (Lc 24: 13-35), chúng ta nhận ra phong cách Chúa Giêsu, Chúa
chúng ta hiệp hành:
Với người thanh niên, ‘nhằm lúc Chúa ra đi lên đàng’, Chúa đã dừng
lại bên anh. Với phụ nữ Samari, giữa trưa nắng nôi, chừng giờ thứ
sáu, dù mỏi mệt vì đàng sá, Chúa Giêsu ‘ngồi phệt xuống bên giếng’, chờ chị. Với
hai môn đệ đi Emmau, ‘Chúa Giêsu tiến lại gần bên mà đi với họ’…
Phương diện thứ hai, nghĩa tình, khôn lường những mảnh đời… cái
hay cái đẹp, cái tốt cái xấu, cái thực cái hư… tâm hồn người thanh niên từ tấm
bé, phụ nữ lênh đênh phận bèo không bến đậu, nỗi niềm tiếc nuối cảm
thương: ‘Làm sao các thượng tế và hàng đầu mục của chúng tôi lại đã nộp
Ngài, cho Ngài bị án tử hình và người ta đã đóng đinh thập giá Ngài’… Chúa
Giêsu linh hoạt thân tình vào tận cõi sâu thẳm hơn cõi thẳm sâu của
lòng tôi (Augustinô, intimior intimo meo). Chúa bước vào với đầy
lòng tôn trọng, ‘tôn kính’ như thể đã ‘cởi dép’ ra trên mảnh đất tâm hồn người
mình gặp gỡ…
Phương diện thứ ba… Trổ sinh hoa trái của Thánh Thần… Phụ nữ Samari tâm sự ‘Tôi biết Đức Mêsia, tức là Đức Kitô… và bỏ vò nước đi vào thành mà nói với người ta: Hãy đến mà xem…’ Hai môn đệ đi Emmau, ‘mắt họ mở ra và họ nhận biết Ngài, và họ nói cùng nhau: Lòng chúng ta lại đã không cháy bừng bừng lúc dọc đàng Ngài ngỏ lời với ta và giải nghĩa Kinh Thánh cho ta đó sao?’. Ngay cả nơi thanh niên giàu có, khuôn mặt ‘sầm sầm xuống, vì lời đó mà bỏ đi buồn rầu…’ vẫn là như ấp ủ trong lòng hạt mầm ‘sự sống đời đời’ anh đang mơ ước ‘làm cơ nghiệp’.
Anh chị em rất thân mến,
Chúng ta không muốn ‘chữ
nghĩa hiệp hành’ như cái vỏ hình thức, bàn luận sôi nổi một thời và xếp vào góc
quên lãng. Hiệp hành, ‘Journeying together’, cùng nhau tiến bước… Toàn
thể Giáo hội, cả những người ‘trái chiều’ nhưng thiện chí, cùng tiến bước…
Linh mục tu sĩ, qua đời sống
thánh hiến (trọn con tim dâng lên Chúa, trọn ý chí thuận
theo ý Chúa, trọn đời thanh thoát như Chúa) được thôi thúc canh tân
mục vụ, áp dụng kinh nghiệm Giáo hội, giáo huấn của Đức Thánh Cha… không
‘cứu thế’ một mình… ‘một cây làm chẳng nên non’…
Linh mục tu sĩ thay thế
não trạng của Chúa và của Giáo hội làm não trạng của mình. Hãy hội nhập
những giờ phút phong cách Chúa Giêsu với ‘Thanh niên giàu có’, ‘Người phụ nữ
Samari’, Hai môn đệ đi Emmau’… vào phong cách sống của mình… để hiệp
thông với các cộng tác viên, đào tạo họ thêm năng lực chứng nhân Chúa Giêsu
Kitô phục sinh và cùng nhau tiến bước trên đường sứ vụ.
Tôi, được thánh hiến làm
mục tử, không biết ‘tôi’ có đang bâng khuông, về vị trí mình đứng ở đâu
đối với đoàn chiên…?
Đức Thánh Cha Phanxicô đặt vào nỗi bâng khuông của tôi vị trí mục tử
đích thực:
‘Một mục tử có
trái tim của Chúa được khuyến khích là một mục tử luôn luôn di chuyển.
Trong sự tiên phong của chúng ta, có khi chúng ta đi trước, có thời gian ở giữa,
có lúc đi sau. Đi trước để hướng dẫn cộng đoàn, đi giữa để
khích lệ và nâng đỡ, và đi sau để giữ gìn sự hiệp nhất, để
không ai lạc mất ở đàng sau’.
Nguyện xin Đức Trinh Mẫu đầy ân phúc, Thánh Cả Giuse, chuyển cầu trước nhan
Thiên Chúa cho chúng ta biết ‘Sentire cum Ecclesia’, biết ‘lo cái lo’ của Chúa và Giáo hội, biết ‘journeying
together’ cùng nhau tiến bước...
+ Gioan Đỗ Văn Ngân
Giám mục Giáo phận Xuân Lộc
Nguồn: giaophanxuanloc.net
(25.02.2023)
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com
