THÁNH LỄ MẸ THIÊN CHÚA
Văn Yên, SJ - Vatican News
Trong bài giảng, Đức Thánh Cha nhắc nhớ các tín hữu ý thức về việc đọc Kinh Kính Mừng hằng ngày với việc ca tụng danh xưng Mẹ Thiên Chúa: Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời. Đồng thời, ngài cũng mời gọi noi gương các mục đồng, mau mắn lên đường và để ý nhìn xem con người và thế giới xung quanh mình.
Đức Thánh Cha nhắc đến sự kiện danh xưng “Mẹ Thánh của Thiên Chúa” được Dân Chúa ở Êphêsô hô vang trên các đường phố vào năm 431, khi các Nghị phụ Công đồng tuyên bố Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa. Đây là một yếu tố thiết yếu của đức tin, nhưng trước hết là một tin tuyệt vời: Thiên Chúa có một người Mẹ và do đó, Người mãi mãi liên kết với nhân loại chúng ta, giống như đứa con với mẹ mình, đến mức nhân tính của chúng ta là nhân tính của Người.
Hơn nữa, điều này cũng được Công đồng Vatican II khẳng định: “Khi nhập thể, Con Thiên Chúa cách nào đó đã liên kết với tất cả mọi người. Người đã làm việc với đôi tay con người, đã suy nghĩ bằng trí óc con người, đã hành động với ý chí con người, đã yêu thương bằng quả tim con người. Sinh bởi Trinh Nữ Maria, Người đã thực sự trở nên một người giữa chúng ta, giống như chúng ta trong mọi sự, ngoại trừ tội lỗi.” (Hiến Chế Mục Vụ Gaudium et spes, 22). Đây là điều Thiên Chúa đã làm khi được sinh ra từ Đức Maria: Ngài đã bày tỏ tình yêu cụ thể của Người dành cho nhân loại chúng ta, bằng cách đón nhận nhân loại một cách thực sự và trọn vẹn.
Thiên Chúa không yêu thương chúng ta bằng lời nói, nhưng bằng việc làm; không phải “từ trên cao”, từ xa, nhưng “ở gần”, từ bên trong xác thịt của chúng ta, bởi vì nơi Mẹ Maria, Ngôi Lời đã nhập thể, bởi vì trong lòng ngực của Chúa Kitô, một trái tim bằng thịt tiếp tục đập, đập cho mỗi người chúng ta!
Danh xưng Mẹ Thiên Chúa trong Kinh Kính Mừng
Đức Thánh Cha nhắc nhớ rằng, dù danh hiệu “Mẹ Thánh của Thiên Chúa” được được nhiều sách vở và chuyên luận lớn viết đến, nhưng trên hết, những lời này đã đi vào trái tim của Dân thánh Thiên Chúa, trong kinh nguyện gia đình và quen thuộc nhất, đi cùng với nhịp sống hằng ngày, của những giây phút mệt mỏi nhất và của những hy vọng táo bạo nhất: Kinh Kính Mừng. Sau một số câu trích từ Lời Chúa, phần thứ hai của lời cầu nguyện bắt đầu thế này: “Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội”. Lời cầu khẩn này thường đánh dấu ngày sống của chúng ta và, qua Mẹ Maria, đã cho phép Thiên Chúa đến gần cuộc sống và lịch sử của chúng ta. Lạy Mẹ Thiên Chúa, xin cầu cho chúng con là kẻ có tội: được đọc bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, trên tràng chuỗi Mân Côi và trong những lúc cần thiết, trước ảnh thánh hoặc trên đường phố, Mẹ Thiên Chúa luôn đáp lại lời cầu khẩn này, lắng nghe những lời xin của chúng ta, Mẹ chúc lành cho chúng ta với Chúa Con trong vòng tay của Mẹ, Mẹ mang đến cho chúng ta sự dịu dàng của Thiên Chúa nhập thể. Mẹ cho chúng ta, trong một từ, “hy vọng”. Và chúng ta, đầu năm này, cần hy vọng như đất cần mưa. Năm mới mở ra với dấu hiệu của Mẹ Thiên Chúa và của chúng ta, nói với chúng ta rằng chìa khóa của niềm hy vọng là Đức Maria, và điệp ca của niềm hy vọng là lời cầu khẩn Đức Mẹ Chúa Trời. Và hôm nay chúng ta phó thác Đức nguyên Giáo hoàng Biển Đức XVI thân yêu cho Mẹ Rất Thánh, xin Mẹ đồng hành với ngài trong bước đường từ thế giới này đến Thiên Chúa.
Hướng về Mẹ, Đức Thánh Cha mời gọi các tín hữu cầu xin Mẹ cách đặc biệt cho những người con đang đau khổ và không còn sức để cầu nguyện, cho nhiều anh chị em bị ảnh hưởng bởi chiến tranh ở rất nhiều nơi trên thế giới. Họ đang sống những ngày lễ này trong bóng tối và giá lạnh, trong đau khổ và sợ hãi, đắm chìm trong bạo lực và thờ ơ! Dành cho những người không có hòa bình, chúng ta tung hô Mẹ Maria, người nữ đã mang Hoàng Tử Bình An đến thế gian (x. Is 9:5; Gal 4:4). Nơi Mẹ là Nữ Vương hòa bình, lời chúc lành mà chúng ta đã nghe trong bài đọc I đã ứng nghiệm: “Nguyện Đức Chúa ghé mắt nhìn và ban bình an cho anh em” (Ds 6:26). Qua bàn tay của một người Mẹ, bình an của Thiên Chúa muốn vào nhà của chúng ta, trái tim của chúng ta, thế giới của chúng ta.
Học với các mục đồng: Đi và nhìn
Trong phần thứ hai của bài giảng, Đức Thánh Cha chú ý đến những cử chỉ của các mục đồng ở Bêlem. Họ là những người nghèo và thậm chí có thể khá thô kệt, và họ đã làm việc vào đêm hôm đó. Chính họ, không phải những người khôn ngoan và thậm chí không phải là những người quyền thế, đã là những người đầu tiên nhận ra Thiên Chúa gần gũi, Thiên Chúa đến với người nghèo và yêu thương ở với người nghèo. Về các mục đồng, Tin Mừng trước hết nhấn mạnh đến hai cử chỉ rất đơn sơ, tuy nhiên không phải lúc nào cũng dễ dàng. Những người chăn cừu đã ra đi và nhìn thấy. Hai cử chỉ: Đi và nhìn.
Trước hết là đi. Bản văn nói rằng các mục đồng “hối hả ra đi” (Lc 2:16). Họ không ở yên. Lúc đó là ban đêm, họ phải chăm sóc đàn gia súc và chắc chắn họ rất mệt mỏi: họ có thể đợi bình minh, đợi mặt trời mọc để đi xem Hài Nhi nằm trong máng cỏ. Thay vào đó, họ lên đường không chậm trễ, bởi vì đối diện với những điều quan trọng, người ta phải phản ứng kịp thời, không trì hoãn; bởi vì “ân sủng của Thần Khí không cho phép sự chậm chạp” (S. AMBROGIO, Commento su san Luca, 2). Và do đó, họ đã tìm thấy Đấng Mê-si-a, Đấng đã được chờ đợi từ rất lâu và là Đấng mà nhiều người đang tìm kiếm.
Đức Thánh Cha khẳng định: để chào đón Thiên Chúa và sự bình an của Người, người ta không thể ngồi yên tại chỗ và thoải mái chờ đợi mọi sự tốt lên. Chúng ta phải đứng dậy, nắm lấy cơ hội của ân sủng, ra đi, mạo hiểm. Cần phải mạo hiểm. Hôm nay, ngày đầu năm, thay vì suy nghĩ và hy vọng mọi việc sẽ thay đổi, chúng ta nên tự hỏi: “Năm nay tôi muốn đi đâu? Tôi sẽ làm điều tốt cho ai?”. Nhiều người, trong Giáo hội và trong xã hội, mong đợi điều tốt lành mà bạn và chỉ bạn mới có thể mang lại, sự phục vụ của bạn. Và, đối diện với sự lười biếng gây mê và sự thờ ơ đến tê liệt, đối diện với nguy cơ tự giới hạn mình trong việc ngồi trước màn hình và đặt tay trên bàn phím, các mục đồng hôm nay khuyến khích chúng ta ra đi, để được đánh động trước những gì đang xảy ra trên thế giới, để xắn tay lên làm điều tốt, từ bỏ bao nhiêu thói quen và tiện nghi để mở lòng đón nhận những điều mới mẻ của Thiên Chúa, những điều được tìm thấy trong sự khiêm nhường phục vụ, trong sự can đảm quan tâm chăm sóc. Chúng ta hãy bắt chước các mục đồng: lên đường!
Tin Mừng cho biết, đến nơi, các mục đồng “gặp thấy Đức Maria, thánh Giuse và Hài nhi nằm trong máng cỏ” (c. 16). Sau đó, Tin Mừng lưu ý rằng, chỉ “sau khi nhìn thấy Người” (c. 17), họ mới bắt đầu, với đầy kinh ngạc, kể cho những người khác về Chúa Giê-su và tôn vinh ca tụng Thiên Chúa vì tất cả những gì họ đã nghe và đã thấy (xem cc. 17-18.20 ). Bước ngoặt ở đây là nhìn thấy Người. Điều quan trọng là nhìn thấy, ôm lấy Người bằng ánh nhìn, và ở lại, như những mục đồng, trước Chúa Hài Đồng trong vòng tay của Mẹ. Họ không nói gì, không hỏi gì, không làm gì, nhưng chỉ thinh lặng ngắm nhìn, tôn thờ và đón nhận sự dịu dàng của Thiên Chúa làm người và của Mẹ Người và Mẹ của chúng ta. Vào đầu năm, trong số rất nhiều điều mới cần trải nghiệm và nhiều điều muốn làm, chúng ta hãy dành thời gian để nhìn, nghĩa là để mở đôi mắt và giữ cho chúng luôn mở với những gì quan trọng: cho Chúa và cho người khác. Chúng ta có can đảm để cảm nhận sự ngạc nhiên của gặp gỡ, vốn là cách thức của Thiên Chúa. Đây là điều khác xa với cám dỗ của thế giới, vốn dỗ ngọt chúng ta. Sự ngạc nhiên của Thiên Chúa, sự gặp gỡ, mang lại cho chúng ta bình an; ngược lại thì chỉ làm cho chúng ta bị ru ngủ và tê liệt.
Bài học hôm nay
Biết bao lần, vì vội vã, chúng ta thậm chí không có thời gian để dừng lại dù chỉ một phút trong sự đồng hành của Chúa để lắng nghe Lời Người, để cầu nguyện, để tôn thờ, để ngợi khen... Điều tương tự cũng xảy ra với những người khác: bị mắc kẹt trong sự vội vàng hoặc cho mình là trung tâm, không còn thời gian để lắng nghe giữa vợ chồng, nói chuyện với con cái, hỏi thăm chúng xem tâm hồn chúng thế nào, chứ không chỉ chuyện học hành, sức khỏe ra sao. Và thật tốt biết bao khi lắng nghe người già, ông bà, để nhìn vào chiều sâu của cuộc sống và khám phá lại cội nguồn. Vì vậy, chúng ta hãy tự hỏi liệu chúng ta có thể nhìn thấy những người sống bên cạnh chúng ta không, những người sống trong cùng tòa nhà với chúng ta, những người mà chúng ta gặp hàng ngày trên đường phố. Chúng ta hãy bắt chước các mục đồng: học cách nhìn!
Đi và nhìn. Hôm nay Chúa đã đến giữa chúng ta và Mẹ Thiên Chúa đặt Người trước mắt chúng ta. Hãy cùng tái khám phá trong sự hăm hở lên đường và trong sự ngỡ ngàng nhìn xem những bí mật để làm cho năm nay thật sự mới mẻ, và chiến thắng sự mệt mỏi của sự ù lì hoặc cám dỗ bình an giả tạo.
Cuối cùng Đức Thánh Cha mời gọi các tín hữu nhìn lên Mẹ và tung hô Mẹ ba lần: Mẹ Thánh của Thiên Chúa! Mẹ Thánh của Thiên Chúa! Mẹ Thánh của Thiên Chúa!
================
Kinh Truyền Tin 1/1/2023: Quan tâm chăm sóc
Vatican News Tiếng Việt
Bài giảng của Đức Thánh Cha
Anh chị em thân mến, chào anh chị em và chúc mừng năm mới!
Khởi đầu một năm mới được phó thác cho Đức Maria Rất Thánh, Đấng mà hôm nay chúng ta mừng kính là Mẹ Thiên Chúa. Trong giây phút này, chúng ta cùng nhau, xin Mẹ cầu bầu đặc biệt cho Đức nguyên Giáo hoàng Biển Đức XVI, hôm qua ngài đã giã từ thế giới này. Tất cả chúng ta cùng hiệp nhất, cùng một lòng một ý, tạ ơn Thiên Chúa về món quà này - là người tôi tớ trung thành của Tin Mừng và của Giáo hội.
Trong khi chúng ta còn chiêm ngưỡng Mẹ Maria ở hang đá nơi Chúa Giêsu sinh ra, chúng ta có thể tự hỏi: Đức Trinh Nữ nói với chúng ta bằng ngôn ngữ nào? Chúng ta có thể học được gì từ Mẹ cho năm mới này?
Trong thực tế, nếu chúng ta nhìn vào khung cảnh mà phụng vụ hôm nay trình bày cho chúng ta, chúng ta nhận thấy rằng Đức Maria không nói. Mẹ ngạc nhiên đón nhận mầu nhiệm mà Mẹ sống, Mẹ gìn giữ mọi sự trong lòng và nhất là chăm sóc cho Hài Nhi, mà theo Tin Mừng - đang “nằm trong máng cỏ” (Lc 2,16). Động từ “đặt nằm” này có nghĩa là đặt xuống cách nâng niu, và cho chúng ta biết rằng ngôn ngữ riêng của Mẹ Maria là ngôn ngữ của tình mẫu tử: dịu dàng chăm sóc Hài Nhi. Đây là sự cao cả của Mẹ Maria: trong khi các thiên thần hát mừng, các mục đồng chạy đến và mọi người lớn tiếng ca tụng Thiên Chúa về biến cố đã xảy ra, thì Mẹ Maria không nói, Mẹ không giải thích cho các vị khách những gì đã xảy ra cho Mẹ, không giành quyền nói; trái lại, Mẹ đặt Hài Nhi làm trung tâm, chăm sóc Người bằng tình yêu. Một nữ thi sĩ đã viết rằng Mẹ Maria “biết cách im lặng một cách long trọng, [...] bởi vì Mẹ không muốn lạc mất ánh nhìn vào vị Thiên Chúa của mình” (A. MERINI, Corpo d'amore. Un incontro con Gesù, Milano 2001, 114) .
Đây là ngôn ngữ đặc trưng của tình mẫu tử: sự dịu dàng của việc quan tâm chăm sóc. Thật vậy, sau khi cưu mang món quà kỳ diệu nơi cung lòng suốt chín tháng, các bà mẹ tiếp tục đặt trung tâm của mọi sự chú ý vào con của mình: họ nuôi nấng chúng, bế chúng trên tay, nhẹ nhàng đặt chúng vào nôi. Quan tâm chăm sóc: đây cũng là ngôn ngữ của Mẹ Thiên Chúa.
Anh chị em thân mến, giống như tất cả các bà mẹ, Mẹ Maria cưu mang sự sống trong cung lòng của Mẹ và do đó nói với chúng ta về tương lai của chúng ta. Nhưng đồng thời Mẹ cũng nhắc nhở chúng ta rằng nếu chúng ta thực sự muốn năm mới tốt đẹp, nếu chúng ta muốn xây dựng lại niềm hy vọng, thì chúng ta cần phải bỏ đi những ngôn ngữ, cử chỉ và lựa chọn do sự ích kỷ thúc đẩy và học lấy ngôn ngữ của tình yêu, đó là sự quan tâm chăm sóc. Chúng ta cần dấn thân: chăm sóc sự sống của chúng ta, thời gian của chúng ta, linh hồn của chúng ta; chăm sóc thụ tạo và môi trường chúng ta đang sống; và hơn thế nữa, chăm sóc người lân cận của chúng ta, những người mà Chúa đã đặt bên cạnh chúng ta, cũng như những anh chị em của chúng ta đang gặp khó khăn và những người cần đến sự quan tâm và lòng trắc ẩn của chúng ta. Mừng Ngày Hòa bình Thế giới hôm nay, một lần nữa chúng ta ý thức trách nhiệm được trao phó cho chúng ta trong việc xây dựng tương lai: trước những khủng hoảng cá nhân và xã hội mà chúng ta đang trải qua, trước thảm kịch chiến tranh, “chúng ta được kêu gọi đối diện với những thách thức của thế giới chúng ta với trách nhiệm và lòng trắc ẩn” (Sứ điệp nhân Ngày Hòa bình Thế giới LVI, 5). Và chúng ta có thể làm được điều này nếu chúng ta quan tâm đến nhau và nếu tất cả cùng nhau chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta.
Chúng ta cầu xin Đức Maria Rất Thánh, Mẹ Thiên Chúa, để trong thời đại này, bị ô nhiễm bởi sự ngờ vực và thờ ơ, xin Mẹ làm cho chúng ta có khả năng cảm thương và quan tâm chăm sóc, có khả năng “xúc động và dừng lại trước người khác, bất cứ khi nào cần” (Tông huấn Evangelii gaudium, 169).
