ĐỌC KINH THÁNH VỚI NIỀM TIN
Lm. Giuse Phạm Đình
Ngọc SJ
WHĐ (14.3.2023) – Rất
nhiều bạn trẻ cho rằng Kinh Thánh không phải là những lời Thiên Chúa viết ra[1].
Họ cho rằng những dòng chữ ấy cũng chỉ là do tác giả người trần mắt thịt viết
nên. Do đó, có nhiều chỗ đáng nghi ngờ và không thể đặt lòng tin tưởng vào đó.
Suy nghĩ này đã cản trở họ không muốn tiếp cận cuốn Kinh Thánh. Hoặc nếu họ có
đọc, thì với lòng ngờ vực như thế, Lời Chúa rất khó thấm vào tâm hồn họ được.
Chỉ có thể cầu nguyện tốt nếu người đọc tin rằng Kinh Thánh là Lời của Chúa
đang nói trực tiếp với người đọc. Trong tâm thế này, họ sẵn mở lòng và dễ dàng
đón nhận Lời như là sứ điệp quan trọng của Thiên Chúa.
Tiếng Việt thật hay
khi diễn tả đức tin trong khi thực hành tôn giáo. Đức tin nghĩa là ơn trên ban
cho con người để đón nhận hoặc nghe theo, vâng theo Lời của Thiên Chúa. Đây là
một trong ba nhân đức đối thần. Theo nghĩa này, chính Thiên Chúa ban ơn, thôi
thúc chúng ta đến với Lời của Chúa. Với tâm tình của người muốn lắng nghe,
chúng ta tin rằng từng dòng chữ trong Kinh Thánh là thông điệp Chúa muốn nói với
mình. Với hai hướng: vươn tâm hồn lên với Chúa và Chúa trao ban Lời cho ta, cuộc
gặp thần linh sẽ xuất hiện. Nói cách khác chúng ta gọi bối cảnh này là cầu nguyện,
gặp gỡ giữa con người và Thiên Chúa.
Thánh Phaolô nhắc
các tín hữu Do Thái rằng: “Đức Tin là bảo đảm cho những điều ta hy vọng, là bằng
chứng cho những điều ta không thấy.” (Dt 11,1). Chúng ta không trực tiếp thấy
Thiên Chúa bằng đôi mắt trần gian này. Tuy vậy với cặp mắt đức tin, chúng ta có
thể “cảm thấy” Thiên Chúa đang hiện diện. Với đôi tai tâm hồn, chúng ta có thể
nghe được Lời Chúa đang tâm sự với mình. Trong tâm thế này, Giáo hội mời gọi
chúng ta cần “vâng phục trong đức tin” (x. Rm 1,5; 16,26). Cần lưu ý rằng Kinh
thánh là nơi Thiên Chúa mặc khải rõ nhất về chính Ngài. “Mặc khải nghĩa là
Thiên Chúa, do tình yêu vô biên, đã tự tỏ mình cho con người và cho họ biết mầu
nhiệm thánh ý của Ngài, để họ được cứu độ, thông phần vào bản tính Thiên Chúa
và trở nên nghĩa tử của Ngài, qua Đức Kitô và trong Thánh Thần.” (GLHTCG
51-52). Mặc khải ấy được diễn tả trong lịch sử thánh của Ngài (Cựu Ước), và nơi
chính cuộc đời của Đức Giêsu Kitô (Tân Ước). Với đức tin, chúng ta sẽ dễ dàng
nhận ra và đón nhận những mặc khải này của Thiên Chúa. Hoặc nói như Đức
Bênêđictô XVI tóm gọn nội dung đức tin Kitô giáo:
“Là Kitô hữu không phải là kết
quả của một chọn lựa đạo đức hay một ý tưởng cao siêu, nhưng là gặp gỡ với một
biến cố, một Con Người, sự gặp gỡ đem đến cho cuộc đời một chân trời mới và một
hướng đi quyết định”[2].
Để đọc Kinh Thánh
hiệu quả, giả thiết chúng ta cần có lòng tin. Đúng hơn phải nói như truyền thống
của Giáo hội rằng: “Để sống, lớn lên và kiên trì trong đức tin, tín hữu cần
nuôi dưỡng đức tin bằng Lời Chúa, cầu nguyện, đức mến, đức cậy và vâng phục
giáo huấn của Giáo hội.”[3]
Giáo huấn ấy không gì khác hơn là khuyên chúng ta gặp gỡ Thiên Chúa, nhất là
đón nhận thánh ý của Thiên Chúa trong chính cuốn Kinh Thánh. Thực vậy,
“trọn lịch sử cứu độ đã dần dà
cho thấy quan hệ thâm sâu giữa Lời Thiên Chúa và đức tin, một đức tin được hoàn
thành trong cuộc gặp gỡ với Chúa Kitô. Như thế, đức tin có dáng dấp cuộc gặp gỡ
với một Đấng mà ta ký thác trọn đời. Hôm nay Đức Giêsu Kitô vẫn đang hiện diện
trong lịch sử, trong Thân Thể Người là Giáo Hội; do đó, hành vi đức tin của ta
vừa có tính riêng tư vừa có tính Giáo Hội”.[4]
Để đọc Kinh Thánh với
niềm tin tốt, bằng cách nào? Dưới đây tôi khải triển hai ý rất thú vị trong
tông huấn Niềm Vui Tin Mừng, vốn giúp đức tin của mình lớn lên, khi đọc Thánh
kinh:
1. Bản văn là Lời Chúa
Đức Giáo Hoàng
Phanxicô đề nghị rằng: “Bước đầu tiên sau khi cầu nguyện với Chúa Thánh Thần là
dồn tất cả sự chú ý vào bản văn Kinh Thánh.” Lý do đơn giản vì đây là Lời của
Chúa được viết bằng chữ, bằng ngôn ngữ của con người. Chúng ta có thể hiểu được
ngôn ngữ này với ba lớp nghĩa: Nghĩa theo chữ (sens littéral), nghĩa thiêng
liêng và nghĩa sung mãn (sensus plenior)[5].
Thường có một cám dỗ rằng chúng ta rất nhanh chuyển từ nghĩa đen sang các nghĩa
khác theo cách hiểu của chúng ta. Cám dỗ này có thể dẫn chúng ta đi xa ý định
ban đầu của bản văn Kinh Thánh. Thật tốt để hiểu bản văn theo nghĩa đen trước.
Các diễn giải, hoặc hiểu biết chỉ phong phú nếu chúng ta khởi đi từ bản văn. Cầu
nguyện cũng thế. Chúa nói trong bản văn Lời của Ngài.
Thật không dễ để hiểu
bản văn, kể cả bằng ngôn ngữ Tiếng Việt, bởi đó là những dòng chữ được viết
trong văn hóa, thời gian quá xa chúng ta. Cũng đường quá xa lầy vào những chi
tiết vụn vặt của câu chữ, kẻo khiến chúng ta chia trí hoặc lâm vào cảnh khô
khan khi cầu nguyện với Kinh Thánh. Khi chăm chú vào bản văn, “mục đích quan trọng nhất là chúng ta khám
phá ra sứ điệp chính của nó, sứ điệp tạo nên cấu trúc và sự thống nhất của bản
văn.”[6]
Khi nắm bắt được sứ điệp rồi, với lòng tin chúng ta có thể trò chuyện với Thiên
Chúa ngay trong sứ điệp này. Có thể nói đây là thời gian của việc diễn tả nghĩa
bóng, hoặc nghĩa thiêng liêng của Kinh Thánh.
2. Cá nhân hoá lời Chúa nhờ lòng tin
Đức Giáo Hoàng
Phanxicô tiếp tục đề nghị không chỉ cho người giảng giải Lời Chúa, những cho mỗi
người chúng ta: “Họ cần đến với Lời Chúa
bằng một con tim ngoan ngoãn và cầu nguyện, để lời thấm sâu vào các tư tưởng và
tình cảm của họ và tạo một cái nhìn mới nơi họ.” Rõ ràng trong tâm thế này,
vai trò của lòng tin hoặc đức tin vốn giúp chúng ta chuyển sứ điệp từ trên đầu
xuống trái tim và tuôn chảy ra đôi tay. Đây là điều không chỉ thách đố cho các
linh mục tu sĩ, nhưng còn cho mỗi người. Làm sao để thực hành đức tin, sống Tin
mừng một cách tự nhiên và cảm hóa? Đây là nguyên tắc không thể đảo ngược: “Thông truyền cho người khác điều mình đã
chiêm ngắm”[7].
Ước sao Lời Chúa là
một lời sinh động và sắc bén, như thanh gươm “xuyên thấu chỗ phân cách tâm linh, cốt với tủy; lời đó phê phán tâm
tình cũng như tư tưởng của lòng người” (Dt
4,12).
Giả như ai có còn
thiếu lòng tin này, cứ xin Chúa giúp mình đến với Lời của Ngài. “Xin Thầy ban
thêm lòng tin cho chúng con!” (Lc
17,5). Bạn càng hiểu Lời Chúa, cuộc sống càng thú vị và hạnh phúc hơn. Nói cách
khác, khi gặp được Thiên Chúa, bạn sẽ nghe được những thông điệp rõ ràng hơn.
Nhờ đó, bạn tự tin bước trên đường ngay nẻo chính. Hoặc vài lần Đức Giáo hoàng
Bênêđictô XVI nhắn rằng:
“Người nào để cho Chúa Kitô đi
vào, người ấy chẳng mất gì cả, chẳng mất gì cả, tuyệt đối không mất gì cả trong
những điều làm cho đời sống mình nên tự do, tươi đẹp và vĩ đại. Không! Chỉ
trong tình bạn này, các cánh cửa đưa vào sự sống mới rộng mở. Chỉ trong tình bạn
này, các tiềm năng lớn lao của thân phận con người mới thực sự được giải phóng
[…]. Các bạn trẻ thân mến: đừng sợ Chúa Kitô! Người không lấy bất cứ điều gì cả,
Người cho tất cả mọi sự. Ai hiến mình cho Người, sẽ nhận lại gấp trăm. Vâng,
hãy mở ra, hãy mở rộng cửa cho Chúa Kitô – và các bạn sẽ tìm được sự sống chân
thật”[8].
Để kết thúc, chúng
ta đọc lại những vần thơ của Trầm Hương được viết trong Năm Đức Tin
(12.10.2012):
Đức Tin cứu rỗi
linh hồn
Đức Tin khai mở ơn
khôn cho người
Đức Tin đem đến nụ
cười
Đức Tin soi sáng hiểu
"Lời" Chúa ta
Đức Tin chiến thắng
gian tà
Đức Tin thúc đẩy lời
ra ngay lành
Đức Tin hạt cải lớn
nhanh
Đức Tin hạt cát xây
thành núi cao
Đức Tin Thiên Chúa
trên cao
Đức Tin ơn thánh dạt
dào lan ra
Đức Tin hồng thắm
trổ hoa
Đức Tin nguồn sống
ban ra cho đời
Đức Tin ở khắp mọi
nơi
Đức Tin "Thiên
Tử Ngôi Lời" dạy ta
Đức tin dẫn bước về
nhà
Đức tin ngay thẳng
Chúa Cha chúc lành
Đức Tin hướng dẫn
trung thành
Đức Tin tuyệt đối
ngọn ngành phúc vinh
Đức Tin giữ trọn ân
tình
Đức Tin Con Chúa phục
sinh khải hoàn
Đức tin hồn sẽ hân
hoan
Đức tin mở trí khôn
ngoan hơn người
Đức Tin tăng vẻ đẹp
tươi
Đức Tin rạng rỡ môi
cười cao sang
Đức Tin mở cửa
Thiên Đàng
Đức Tin vui sống nhẹ
nhàng nên thơ
Đức Tin Thiên Chúa
phụng thờ
Đức Tin đẹp mãi
Ngài chờ mong con.
Đọc thêm những bài cùng chủ đề:
[1] https://dongten.net/co-that-kinh-thanh-la-loi-cua-chua-khong/?fbclid=IwAR0XxWFk3PFzqaAE608GxX4nQQhYWVqmkPDXj9QxYfoAi4isL8BID4yUkE8
[8] Tông huấn Verbum Domini, số 103
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com
