CHÀO MỪNG BẠN ĐẾN VỚI TRANG WEB TRUYỀN THÔNG GIÁO XỨ THÁNH TÂM      (website đang được phát triển - eMail: GXThanhTamHN@gmail.com) Thánh Lễ Năm Thánh giới truyền giáo và người di cư: "Ở lại" để truyền giáo bằng sự đón tiếp Sáng Chúa Nhật 5/10, Đức Thánh Cha đã dâng Thánh Lễ tại quảng trường thánh Phêrô với khoảng 40 ngàn tín hữu tham dự Thánh lễ Năm Thánh của giới truyền giáo và người di dân. Ngài đã dâng thánh lễ Chúa Nhật thứ 27 thường niên. Đọc tất cả   Cây thông Noel và Hang đá từ Ý và Costa Rica sẽ đến Vatican mùa Giáng sinh 2025 Năm nay, cây thông Noel và các hang đá truyền thống dành cho quảng trường Thánh Phêrô và Hội trường Phaolô VI sẽ đến từ ba địa phương: tỉnh tự trị Bolzano thuộc vùng Bắc Ý Trentino-Alto Adige; giáo phận Nocera Inferiore-Sarno thuộc vùng Nam Ý Campania và đất nước Costa Rica. Đọc tất cả   Thánh tích Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu được rước đến nhiều bang của nước Mỹ Từ tháng 10 đến tháng 12/2025, thánh tích Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu được rước đến 40 đền thánh mang tên thánh nữ ở 11 tiểu bang của Mỹ, bao gồm California, Washington D.C., Texas, Wisconsin và nhiều đan viện Cát Minh. Đọc tất cả   Lần đầu tiên một phụ nữ đứng đầu Giáo hội Anh giáo Nữ Giám mục Anh giáo Sarah Mullally đã được bổ nhiệm làm Tổng giám mục Canterbury, trở thành phụ nữ đầu tiên trong lịch sử lãnh đạo Giáo hội Anh giáo và toàn thể Liên hiệp Anh giáo, với khoảng 85 triệu tín hữu trên toàn thế giới. Đọc tất cả   Tiếp kiến Năm Thánh 5/10/2025 - Chúng ta phải chọn: phục vụ Thiên Chúa hay tiền bạc Trong buổi Tiếp kiến Năm Thánh vào sáng thứ Bảy ngày 4/10/2025, Đức Thánh Cha đã chia sẻ về chủ đề "Hy vọng là chọn lựa". Ngài nói rằng khi để của cải vật chất thống trị, chúng ta có thể rơi vào nỗi buồn tinh thần. Tuy nhiên, khi chọn Thiên Chúa, chúng ta chọn hy vọng và một cuộc đời được tha thứ và thương xót. Cuộc đời của Thánh Phanxicô và Thánh Clara thành Assisi là mẫu gương cho sự chọn lựa cuộc sống đơn sơ khó nghèo như Chúa Giêsu và nhắc rằng trái đất thuộc về tất cả mọi người. Đọc tất cả   Đức Thánh Cha ký Tông huấn “Dilexi te”, tông huấn đầu tiên của ngài Vào ngày Giáo hội kính nhớ Thánh Phanxicô thành Assisi, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã ký Tông huấn với tựa đề “Dilexi te” (Ta đã yêu con). Văn kiện sẽ được giới thiệu tại Phòng Báo chí Tòa Thánh vào lúc 11 giờ 30 ngày 9/10/2025. Đọc tất cả   ĐHY Farrell: Tuổi thọ gia tăng là một ân sủng và cơ hội mới Tại lễ khai mạc Đại hội Quốc tế lần II về Mục vụ Người cao tuổi, diễn ra ngày 2/10 tại Nhà Tổng quản Dòng Tên ở Roma, Đức Hồng y Kevin Joseph Farrell – Tổng trưởng Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống – nhấn mạnh rằng sự gia tăng số lượng người cao tuổi không phải là một “tình trạng khẩn cấp cần quản lý”, nhưng là một cơ hội quý giá, một hồng ân của Thiên Chúa, và điều này đòi hỏi sự đáp ứng mục vụ thích hợp. Đọc tất cả   Tu viện các Nữ tu Dòng Máu Châu Báu mở cửa đón tiếp người tị nạn Ucraina Khi số ơn gọi ở châu Âu đang giảm sút, các nữ tu Dòng Truyền Giáo Máu Châu Báu ở Hà Lan đã làm sống lại sứ mạng của mình bằng cách đón tiếp những người tị nạn. Họ đã biến tu viện cổ kính của mình thành ngôi nhà hy vọng cho các gia đình đang chạy trốn khỏi cuộc chiến ở Ucraina. Đọc tất cả   Đức Thánh Cha khích lệ Tân Vệ binh Thụy Sĩ: Hãy là chứng nhân hy vọng Trưa ngày 3/10/2025, tiếp các tân binh của Vệ binh Thụy Sĩ trong dịp tuyên thệ truyền thống, Đức Thánh Cha Lêô XIV mời gọi họ tận dụng thời gian ở Roma để đào sâu đời sống thiêng liêng và khích lệ họ sống sứ mạng với niềm xác tín, noi gương Chúa Kitô khiêm nhường và vâng phục. Đọc tất cả   Đức Thánh Cha: “Người cao tuổi là phúc lành; chớ gì không ai bị bỏ rơi!" Sáng ngày 3/10/2025, gặp gỡ các tham dự viên Đại hội Quốc tế lần thứ II về Mục vụ Người cao tuổi, Đức Thánh Cha Lêô XIV bày tỏ lo ngại trước những chia rẽ thế hệ ngày nay, khi người cao tuổi thường bị coi là gánh nặng kinh tế hay cản trở người trẻ trong công việc. Ngài mời gọi toàn thể Giáo hội tổ chức hoạt động mục vụ dành cho người cao tuổi mang tính loan báo Tin Mừng và truyền giáo, để không ai bị bỏ rơi. Đọc tất cả  

Giáo Hội Việt Nam

Cử hành Thánh Thể: Bài 5 - Cúi chào - hôn kính - xông hương [bàn thờ]

06/11/2023 - 35


WHĐ (06.11.2023) - Ngày 5 tháng 8 năm 2023, Ủy ban Phụng tự Hội đồng Giám mục Việt Nam đã thông báo về chương trình Đào tạo phụng vụ cho Dân Chúa gồm: (1) Thực hành mục vụ và (2) Kiến thức phụng vụ. Để đào sâu hiểu biết về kiến thức phụng vụ, Ủy ban Phụng tự trân trọng giới thiệu loạt bài về cử hành Thánh Thể do linh mục Giuse Phạm Đình Ái, SSS tổng hợp và biên soạn.

BÀI 5: CÚI CHÀO - HÔN KÍNH - XÔNG HƯƠNG [BÀN THỜ]

I. VĂN KIỆN

Khi tới cung thánh, vị tư tế, phó tế và các người giúp lễ cúi sâu chào bàn thờ. Sau đó, để tỏ lòng tôn kính, vị tư tế và thầy phó tế hôn bàn thờ; rồi vị tư tế tùy nghi xông hương thánh giá và bàn thờ (QCSL 49).

II. LỊCH SỬ & Ý NGHĨA

A. Cúi chào

Cử chỉ đầu tiên của chủ tế khi cử hành Thánh lễ là bày tỏ sự tôn kính bàn thờ bằng cách cúi chào và hôn kính (Nghi thức Thánh lễ [NTTL], số 1).

Khoảng thế kỷ VII và VIII, đoàn rước tiến vào thánh đường với Sách Tin Mừng  được cung nghinh đi trước chủ tế. Do vậy, chủ tế cúi chào không chỉ bàn thờ mà còn cả Sách Tin Mừng đặt trên đó nữa.[1] Cử chỉ cúi chào bàn thờ là kính chào chính Chúa Kitô vì bàn thờ đã được thánh hiến như một biểu tượng về sự hiện diện của Thiên Chúa, của Chúa Kitô.[2]  

B. Hôn kính

Thời xa xưa, hôn được coi là dấu chỉ chào đón hay tiếp rước ai đó cho nên đã được sử dụng để tỏ lòng tôn trọng đền thờ, bàn thờ các thần linh cũng như tượng thần và được đưa vào trong phụng vụ. Nếu tượng thần ở vị trí quá cao, người ta hôn vào bàn tay của mình rồi giơ tay cao lên hướng về tượng thần như trao ban nụ hôn đó. Từ thế kỷ IV, cả bên Đông phương lẫn Tây phương, cử chỉ hôn bàn thờ xuất hiện với ý nghĩa là sự chào hỏi vì bàn thờ không chỉ là “trung tâm của cảm tạ” mà còn là “bàn ăn của Chúa” (1Cr 11,20).[3] Vì bàn thờ xây bằng đá, tượng trưng cho Chúa Kitô là tảng đá góc tường và thiêng liêng của Hội Thánh đang ở giữa cộng đoàn tham dự (x. Mt 21,42; 1Pr 2,7-8; 1Cr 10,4),[4] cho nên hôn bàn thờ là hôn kính Chúa Kitô.[5]

Trong những thế kỷ đầu của thời Trung cổ, phong trào tôn kính các thánh Tử đạo trở nên thịnh hành đến độ mỗi nhà thờ đều có mộ phần các vị tử đạo, bàn thờ nhiều khi được xây trên mộ của các ngài hay ít ra có xương thánh của các ngài đặt phía dưới bàn thờ.[6] Do đó, hôn kính bàn thờ cũng có nghĩa là kính chào vị thánh, nhất là vị thánh được mừng lễ hôm ấy nói riêng, và qua các ngài, kính chào và bày tỏ lòng tôn kính đối với Hội Thánh khải hoàn nói chung.

Cho đến thế kỷ XIII, bàn thờ chỉ được hôn 3 lần trong Thánh lễ: lúc bắt đầu Thánh lễ – trong khi đọc Kinh nguyện Thánh Thể – và trước lúc giải tán. Sang thế kỷ XIV, cứ mỗi lần quay ra chào dân chúng thì chủ tế lại hôn bàn thờ. Nghi thức này làm cho số lần hôn bàn thờ tăng lên nhiều lần đến độ làm lu mờ lần hôn kính bàn thờ đầu Thánh lễ và lúc kết thúc Thánh lễ.[7]

Ngày nay, phó tế và linh mục chỉ hôn bàn thờ hai lần vào lúc đầu lễ và kết lễ. Ý nghĩa của hành vi này là: [i] Chào kính Đức Kitô, có thể hiểu là một cử chỉ tôn thờ, tôn vinh Đức Kitô vì Ngài là ông chủ Ngôi Nhà của Chúa và cũng là người chủ của cộng đoàn đang quy tụ cũng như khi hôn lên đất của một quốc gia Đức Giáo hoàng muốn tỏ lòng kính trọng đất nước đó;[8] [ii] Bày tỏ sự hiệp thông của cộng đoàn phụng vụ với Thiên Chúa, với Đức Kitô và với toàn thể Hội Thánh trên trời, được biểu tượng nơi hài cốt các Thánh vì bàn thờ (altus) được coi là nơi nối kết giữa Thiên Chúa và trần gian.[9]

C. Xông hương

Bàn thờ còn được tôn kính bằng cách xông hương nữa (QCSL 49, 123, 277). Hương được sử dụng như dấu hiệu tôn kính Thiên Chúa, là một biểu tượng cho kinh nguyện của chúng ta dâng lên cho Ngài và nhắc nhớ chúng ta là dân thánh của Ngài (QCSL 276). Ý nghĩa của việc xông hương thời cổ xưa là: [i] tượng trưng cho sự thờ phượng và cầu nguyện nồng nàn; [ii] biểu tượng của lễ tế; [iii] đi kèm với những cuộc rước mang tính lễ hội; [iv] là phương thế làm cho tinh sạch; [v] xua trừ tà thần ma quỷ.

Hương đã được sử dụng nơi các dân ngoại và trong truyền thống Thánh Kinh (x. Xh 30,1-10; 37,25-28; Lv 16,11-13; Lc 1,9; Kh 8,3-4). Do ảnh hưởng của văn hóa Hy Lạp, người La Mã cũng sử dụng hương khi dâng lễ vật, nhất là trong việc an táng. Tuy vậy, trong 3 thế kỷ đầu, hương không thuộc về phụng tự Kitô giáo. Phải đợi một thời gian khá lâu, Hội Thánh bên Tây phương mới cho phép dùng hương trong phụng vụ vì trước đó cho rằng đốt hương là một tập quán mê tín thuộc về nghi thức ngoại giáo, là dấu hiệu của bội giáo, là quay mặt khỏi Đức Kitô và lạc xa đức tin chân chính. Trái lại, Hội Thánh bên Đông phương vẫn sử dụng hương (PG 3:428). Từ đó việc xông hương lan rộng sang các nơi khác (OR I, 8 [PL 78, 941]).

Còn việc xông hương bàn thờ chỉ được xác nhận vào thế kỷ XI và ý nghĩa nguyên thủy của nó cũng như ngày nay là: [i] Thanh tẩy và bảo vệ; [ii] Dấu chỉ làm nên bầu khí cầu nguyện, hướng lòng con người về với Thiên Chúa và biểu tượng cho lời kinh của các tín hữu và lễ tế của Chúa Kitô dâng lên Chúa Cha (Ep 5,2).[10] Xông hương bàn thờ là tôn kính Đức Kitô là đền thờ, thượng tế và hy lễ.[11] Chủ tế đi quanh bàn thờ để xông hương sẽ giúp dân thánh của Chúa quy tụ quanh bàn thờ cảm nhận được rằng bàn thờ thuộc về toàn thể Hội Thánh, thuộc về một cộng đoàn được sắp xếp và quy tụ theo phẩm trật đang ở chung quanh Đức Kitô, Ngài là Bàn thờ, là Tư tế và là Hiến lễ của họ.[12] Điều này làm nổi bật biểu tượng về sự hiện diện của Chúa Kitô ở giữa cộng đoàn.[13]

III. ĐỀ NGHỊ MỤC VỤ

A. Cúi chào & Hôn kính

1/ Khi tới gần bàn thờ, những ai trong đoàn rước không cầm/mang gì thì sẽ cúi sâu chào bàn thờ; còn những người đang cầm vật gì thì chỉ cúi đầu (x. NTTL 1; QCSL 49, 274).[14]

2/ Thừa tác viên mang Sách Tin Mừng (phó tế / thầy đọc sách) đi thẳng lên bàn thờ mà không cúi chào bàn thờ, nhưng cung kính đặt Sách Tin Mừng trên bàn thờ (x. LNGM 129).

3/ Chủ tế đi đến bàn thờ, ngài cúi sâu chào bàn thờ và hôn tại trung tâm của bàn thờ như đại diện cho Hội Thánh. Khi hôn bàn thờ, chủ tế đặt cả hai tay trên bề mặt của bàn thờ và chắp tay lại khi đứng thẳng lên.[15]

4/ Phó tế cũng hôn bàn thờ, sau khi đã đặt Sách Tin Mừng trên bàn thờ (x. NTTL 1; QCSL 49). Theo tập tục, phó tế không đặt hai tay của mình trên bàn thờ khi hôn nhưng hôn bàn thờ với đôi tay chắp lại (x. QCSL 49).[16]

B. Xông hương

1/ Trong một Thánh Lễ, chỉ thực hiện theo một trong hai cách thức:

a/ Theo cách Á đông: xá nhang hoặc đốt hương trong lư trước khi hôn kính bàn thờ: Tại Việt Nam, chủ tế có thể vái nhang và cắm vào bát hương trước bàn thờ, hoặc đổ hương vào bình than cháy trong lư hương đặt trước bàn thờ. Nếu vái nhang, chủ tế cầm nhang, giơ cao lên để dâng rồi cúi mình ba lần để tỏ lòng tôn kính, sau đó cắm nhang vào bát nhang (QCSL 277).

b/ Xông hương theo truyền thống Âu tây

2/ Đang khi di chuyển, giúp lễ cầm bình hương đi đầu đoàn rước nhập lễ phải lắc bình hương bằng cách đung đưa bình hương theo hướng trước – sau bên hông mình hoặc nếu không gian rộng thì có thể đung đưa bình hương theo hướng sang phải sang trái phía trước hầu giúp cho hương tỏa khói nghi ngút (QCSL 120a, 276a). Phụng vụ canh tân coi việc cầm bình hương với hương khói nghi ngút như thế là “xông hương” và kể nó là một trong 5 lần xông hương trong thánh lễ.[17]

3/ Chủ tế xông hương bàn thờ và thánh giá sau khi hôn kính bàn thờ (NTTL 1; QCSL 123). Xông hương bàn thờ bằng cách lắc bình hương liên tục quanh bàn thờ; Xông hương thánh giá bằng cách xông thẳng thánh giá ba lần mỗi lần 2 lắc (3X2).

4/ Động tác cho mỗi lần xông thẳng: nâng cao bình hương - dừng - lắc/đẩy bình hương hai nhịp – hạ bình hương xuống một chút (không phải vừa đưa lên vừa lắc và không bao giờ lắc ba nhịp).[18]



[1] Robert Cabié, “The Eucharist”, trong A. G. Martimort, The Church at Prayer (Collegeville: The Liturgical Press, 1992), 2: 50.

[2] Le Gall, La Mess au fil de ses rites (Chambray: C.L.D, 1992), 22.

[3] X. Lucien Deiss, The Mass (Collegeville: The Liturgical Press, 1992), 17. 

[4] Dom Robert Le Gall, La Mess au fil de ses rites (Chambray: C.L.D, 1992), 21.

[5] Lawrence J. Johnson, The Mystery of Faith: A Study of the Structural Elements of the Order of the Mass (Washington DC:  FDLC, NE, 2003),  7.

[6] X. Johannes H. Emminghaus, The Eucharist: Essence, Form, Celebration (Collegeville: The Liturgical Press, 1997), 110.

[7] Lawrence J. Johnson, The Mystery of Faith, 7.

[8] Johannes H. Emminghaus, The Eucharist: Essence, Form, Celebration, 108; Le Gall, La Mess au fil de ses rites (Chambray: C.L.D, 1992), 22. 

[9] X. Le Gall, La Mess au fil de ses rites, 20-21.

[10] Le Gall, La Mess au fil de ses rites, 21.

[11] Lawrence J. Johnson, The Mystery of Faith, 7.

[12] Dominic E. Serra, “Theology of the Latin Text and Rite”, trong A Commentary on the Order of Mass of the Roman Missal (Collegeville:  The Liturgical Press, 2011), 127.

[13] X. Ibid.

[14] X. Peter Elliott, Ceremonies of the Modern Roman Rite (San Francisco: Ignatius Press, 2004), no. 249.

[15] X. A. Fortescue, J.B. O’Connnell, and A. Reid, The Ceremonies of the Roman Rite Described, 47; J. B. O’Connell, Church Building and Furnishing (London: Burns & Oates, 1955), 161.

[16] X. Elliott, Ceremonies of the Modern Roman Rite, no. 249; McNamara, “Deacons' Hands on the Altar” (29 Aug. 2017), https://www.ewtn.com/catholicism/library/deacons-hands-on-the-altar-13305; Adrian Fortescue – O’Connell – Alcuin Reid, The Ceremonies of the Roman Rite Described, 141; McNamara, “Phó tế vĩnh viễn được chạm tay vào bàn thờ ở đầu lễ không?” (29/08/2017), dg. Nguyễn Trọng Đa, http://conggiao.info/pho-te-vinh-vien-duoc-cham-tay-vao-ban-tho-o-dau-le-khong-d-42450.

[17] Nguyễn Văn Vi, “Giải Đáp Thắc Mắc Về Phụng Vụ”, Tập San Phụng Vụ, số 10 (06/1972)

[18] X. R. Dubosq, PSS, Le guide de l’autel, directoire pour bien célébrer la messe, 3è éd. (Paris: Desclée & Cie, 1945), 602; John Baptist Muller, SJ, Handbook of Ceremonies for Priests and Seminarians, trans. Andrew P. Ganss, SJ, 3rd edition (Freiburg: B. Herder, 1916), 134.



Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com

× Thành công! Câu hỏi của cộng đoàn đã được gửi. Câu hỏi của quý vị sẽ được trả lời trong thời gian sớm nhất có thể. Xin cám ơn. Trân trọng.